همه‌چیز دربارۀ رابطه بعد از وازکتومی؛ زمان‌بندی، مراقبت‌ها و کیفیت رابطه

پرتکرارترین پرسش‌هایی که آقایان متقاضی عمل وازکتومی از پزشک متخصص اورولوژی می‌پرسند، در مورد رابطه بعد از وازکتومی است. می‌خواهند بدانند دوران نقاهت چقدر طول می‌کشد و چه زمانی می‌توانند برای برقراری رابطه اقدام کنند. همچنین، ذهن این افراد درگیر می‌شود و دوست دارند خاطرشان از بابت تأثیر نگذاشتن وازکتومی روی کیفیت رابطۀ جنسی آسوده شود. وازکتومی یا عمل بستن لوله‌های وابران، هیچ تأثیر منفی‌ای روی رضایت جنسی زوج‌ها ندارد. همچنین بعد از عمل، رضایت جنسی آقایان بیشتر می‌شود و رضایت جنسی بانوان پس از انجام وازکتومی شریک جنسی‌شان، کمتر نخواهد شد.

در این مقاله تصمیم داریم در مورد رابطه بعد از وازکتومی صحبت کنیم و به متداول‌ترین پرسش‌هایی که افراد در مورد تأثیر وازکتومی بر عملکرد جنسی مطرح می‌کنند پاسخ دهیم. درصورتی‌که شما هم خواهان درک دقیق‌تر وازکتومی (Vasectomy) و تأثیر آن بر میل جنسی (Libido) هستید، این مقاله برای‌تان آموزنده و روشنگر خواهد بود.

عمل وازکتومی چیست؟ توضیحاتی مختصر و مفید دربارۀ Vasectomy

عمل وازکتومی (Vasectomy)، نوعی عمل جراحی است که برای پیشگیری دائمی از قابلیت باروری آقایان به کار می‌رود. طبق مطالعات علمی، اثربخشی این روش در جلوگیری از بارداری، 99.95 درصد است و به همین دلیل، کارآمدترین روش برای بارداری به شمار می‌رود. 

به عمل وازکتومی، عمل بستن لوله‌های وابران یا وازدفران (Vas deferens) هم گفته می‌شود. لوله‌های وابران مسیر انتقال اسپرم از بیضه‌ها به مجرای ادرار هستند. اسپرم‌ها در بیضه‌ها تولید می‌شوند؛ سپس از طریق لوله‌های وابران به کیسه‌های منی و از آن‌جا به پیشاب‌راه منتقل می‌شوند تا هنگام انزال از بدن خارج گردند.

در وازکتومی، با بستن لوله‌های وابران، مسیر عبور اسپرم قطع می‌شود. این باعث می‌شود که اسپرم دیگر نتواند وارد مایع منی بشود؛ در نتیجه، منی هنوز وجود دارد و مثل گذشته حین فعالیت جنسی خارج می‌شود؛ اما حاوی اسپرم نیست و به همین دلیل آقا قابلیت باروری نخواهد داشت.

اورولوژیست عمل وازکتومی را چگونه انجام می‌دهد؟

اورولوژیست در گام نخست سوزن بی‌حسی را به بخش جلویی کیسۀ بیضه تزریق می‌کند تا بیمار حین عمل هیچ‌گونه دردی حس نکند. در روش نوین عمل وازکتومی، جراح سوراخ کوچکی روی پوست بیضه ایجاد می‌کند تا به لوله‌های وابران یا وازدفران دسترسی پیدا کند.

در گام بعدی لوله‌های وابران از دو طرف خارج می‌شود؛ سپس جراح، لوله‌ها را از وسط قطع می‌کند، دو طرف لوله‌ها را گره می‌زند و در گام پایانی هم لوله‌های وابران را به درون بیضه برمی‌گرداند. در این مرحله، سوراخی که در بیضه ایجاد شده است بخیه نمی‌شود تا مایعات و خون‌های ناشی از عمل از بیضه خارج شود. چند روز بعد، این سوراخ خودش بسته می‌شود. درصورتی‌که تمایل دارید اطلاعات بیشتر و کامل‌تری در مورد این عمل کسب کنید، پیشنهاد می‌‌کنیم مقاله عمل وازکتومی را بخوانید.

چه مدت بعد از وازکتومی توانم رابطه جنسی داشته باشم؟

یکی از مسائل مهم و اساسی که افراد در مورد تأثیر وازکتومی بر رابطه جنسی مطرح می‌کنند این است که زمان‌بندی مناسب برای شروع رابطه پس از وازکتومی به چه صورتی است؟ افراد این سوال را غالباً به این شکل پیش می‌کشند که چند روز بعد از وازکتومی میشه رابطه داشت؟

معمولاً پزشکان توصیه می‌کنند که تا چند روز (پنج روز تا یک هفته) پس از عمل وازکتومی، از رابطۀ جنسی خودداری کنید و پس از آن، دیگر می‌توان روابط جنسی را به روال قبل از سر بگیرید. دلیل این توصیه نیز، بهبود زخم (محل برش روی بیضه)، کاهش درد و جلوگیری از خون‌ریزی احتمالی است. 

در روش قدیمی عمل وازکتومی، جراح پوست بیضه را بخیه می‌کرد و خطر باز شدن زخم و عفونت در صورت رابطۀ جنسی وجود داشت؛ به همین دلیل شخص لازم بود صبر کند تا زخم به صورت کامل بهبود یابد. در روش نوین عمل وازکتومی نیز بهتر است شخص تا زمان بسته شدن سوراخی که حین عمل در بیضه ایجاد شده است، رابطۀ جنسی برقرار نکند.

رابطه بلافاصله بعد از وازکتومی چه خطری دارد؟

رابطه بلافاصله بعد از وازکتومی می‌تواند عوارض مختلفی را به همراه داشته باشد که در این بخش از مقاله، به چند مورد از این عوارض اشاره خواهیم کرد:

• باز شدن زخم، عفونت و خون‌ریزی: چه عمل وازکتومی‌تان به سبک قدیمی انجام شده باشد و چه به سبک جدید، فعالیت جنسی بلافاصله بعد از عمل می‌تواند با خون‌ریزی همراه شود و درصورتی‌که بیضه بخیه شده باشد، ممکن است باعث باز شدن بخیه‌ها شود. از سوی دیگر، باز شدن زخم‌ها می‌تواند راه را برای ورود باکتری‌ها و ایجاد عفونت باز کند.
• افزایش درد و ورم کردن ناحیۀ عمل: اگر بلافاصله بعد از عمل وازکتومی بخواهید رابطۀ جنسی داشته باشید، ممکن است درد ناشی از عمل افزایش یابد و حتی ناحیۀ عمل مثل بیضه، دچار تورم شود. این عارضه‌ها قاعدتاً می‌تواند روند بهبود را هم به تأخیر بیندازد. به علاوه، رابطۀ زودهنگام منجر به تجمع خون در بافت‌های بیضه (هماتوم) می‌شود و همین اتفاق هم درد و تورم بیشتری را به همراه خواهد داشت.
• تشکیل گرانولوما اسپرمی: یکی از عوارض نادر برقراری رابطۀ جنسی بلافاصله بعد از وازکتومی، تشکیل گرانولوما اسپرمی (Sperm Granuloma) است. پس از وازکتومی، بیضه‌ها همچنان به تولید اسپرم ادامه می‌دهند. گاهی اوقات، اسپرم از انتهای بریده‌شدۀ لوله وابران نشت می‌کند و وارد بافت اطراف می‌شود. سیستم ایمنی بدن به اسپرم واکنش نشان می‌دهد و این واکنش ایمنی باعث می‌‌شود سلول‌های التهابی در اطراف اسپرم‌های نشت‌کرده تجمع کنند و در نهایت یک گرانولوما ایجاد شود. گرانولوما اسپرمی در واقع یک تودۀ کوچک و نرم از بافت التهابی است. 

با توجه به عوارض احتمالی رابطه بعد از وازکتومی، بهتر است تا زمان مناسب برای رابطه جنسی پس از وازکتومی، که حدود یک هفته بعد از جراحی است، صبر کنید و بعد از آن، طبق توصیه‌های پزشک می‌توانید رابطۀ جنسی را از سر بگیرید.

بررسی عوارض کوتاه‌مدت و بلندمدت وازکتومی بر عملکرد جنسی

اکنون که در مورد زمان‌بندی رابطه جنسی پس از وازکتومی صحبت کردیم، زمان آن است که در مورد عوارض احتمالی جنسی وازکتومی حرف بزنیم. عوارض وازکتومی بر عملکرد جنسی را می‌توان به دو قسمت کوتاه‌مدت و بلندمدت تقسیم کرد که در ادامه به هر کدام از این عوارض اشاره خواهیم کرد:

عوارض کوتاه‌مدت وازکتومی بر عملکرد جنسی

درد و ناراحتی موقتی به مدت چند روز تا یک هفته بعد از عمل که بیشتر در ناحیۀ بیضه‌ها و محل برش احساس می‌شود. در این چند روز ممکن است فرد به دلیل ناراحتی موقتی‌اش میل جنسی چندانی نداشته باشد؛ اما پس از یک هفته بهبود می‌یابد و می‌تواند فعالیت جنسی‌اش را از سر بگیرد. 

توجه داشته باشید که وازکتومی در کوتاه‌مدت، اثری روی نعوظ و میل جنسی ندارد. مقاله‌ای در ژورنال اندولوژیا نشان داد حجم مایع منی پس از وازکتومی، به میزان کمی (در حد 0.14 میلی‌لیتر) کاهش می‌یابد.

عوارض بلندمدت وازکتومی بر عملکرد جنسی

در بلندمدت، وازکتومی به خودی خود تأثیری بر عملکرد جنسی افراد ندارد. برخی از آقایان پس از وازکتومی اذعان می‌کنند که میل جنسی‌شان کاهش یافته است. مطالعات نشان می‌دهد که اگر افراد پذیرش پایینی برای وازکتومی داشته باشند و این عمل از سوی همسر یا شریک جنسی‌شان به آن‌ها تحمیل شود، افراد از نظر روانی با مشکلاتی روبرو می‌شوند که می‌تواند به کاهش میل جنسی‌شان منجر شود.

دقت داشته باشید که وازکتومی تأثیری بر میل جنسی و هورمون‌های جنسی مثل تستوسترون ندارد. این هورمون‌ها بعد از وازکتومی هم در بیضه‌ها تولید می‌شوند. تنها اتفاقی که پس از وازکتومی می‌افتد، وارد نشدن اسپرم به مایع منی و از بین رفتن قابلیت باروری آقایان است.

 آیا نزدیکی بعد از وازکتومی درد دارد؟

یکی از پرسش‌های متداول در مورد رابطه بعد از وازکتومی این است که آیا نزدیکی بعد از وازکتومی درد دارد؟ این احتمال وجود دارد که در چند انزال اول پس از وازکتومی، کمی ناراحتی وجود داشته باشد؛ ولی این حالت موقتی است و پس از مدتی، این ناراحتی و درد خفیف هم از بین خواهد رفت. 

آیا وازکتومی بر توانایی و میل جنسی یا نعوظ تأثیر می‌گذارد؟

به طور کلی وازکتومی تأثیری بر میل جنسی یا نعوظ ندارد. میل جنسی (Libido) به هورمون‌های جنسی فرد وابسته است و هورمون‌های جنسی مثل تستوسترون بعد از وازکتومی همچنان به صورت طبیعی ترشح می‌شوند. همچنین وازکتومی، تأثیری بر نعوظ هم ندارد؛ چون وازکتومی بر اعصاب یا عروق خونی، که مسئول نعوظ هستند، تأثیر نمی‌گذارد. 

وازکتومی، فقط جلوی ورود اسپرم به مایع منی را می‌گیرد و مکانیسم نعوظ، مستقل از مسیر انتقال اسپرم عمل می‌کند. وازکتومی بر احساس لذت در هنگام رابطه جنسی یا ارگاسم نیز تأثیری ندارد؛ زیرا عصب‌های مسئول این احساسات تحت تأثیر وازکتومی قرار نمی‌گیرند.

چرا وازکتومی می‌تواند به افزایش رضایت جنسی در آقایان کمک کند؟

وازکتومی تغییری در فیزیولوژی جنسی مردان ایجاد نمی‌کند و به خودی خود، سبب افزایش لذت جنسی نمی‌شود؛ اما آقایان و بانوان را از ترس بارداری رها می‌کند و آن‌ها را از استفاده از روش‌های پیشگیری مثل کاندوم و قرص‌های ضدبارداری، بی‌نیاز می‌کند. زوجین پس از وازکتومی می‌توانند بدون نگرانی و با تمرکز بر لذت، رابطۀ جنسی رضایت‌بخش‌تری (نسبت به قبل از وازکتومی) را تجربه کنند.

آیا وازکتومی از انتقال بیماری‌های مقاربتی جلوگیری می‌کند؟

خیر، وازکتومی فقط روشی دائمی برای پیشگیری از باروری آقایان است که با قطع و بستن لوله‌های وابران، جلوی رسیدن اسپرم به مایع منی را می‌گیرد. این روش پیشگیری هیچ محافظتی در برابر ویروس‌ها، باکتری‌ها یا انگل‌هایی که باعث بیماری‌های مقاربتی می‌شوند، ایجاد نمی‌کند. راهکار کارساز و مؤثر برای جلوگیری از انتقال بیماری‌های مقاربتی این است که در هر بار رابطه جنسی، از روش‌های محافظتی مانند کاندوم استفاده شود. 

با این تفاصیل آقایانی که عمل وازکتومی انجام داده‌اند همچنان از نظر بیماری‌های مقاربتی در معرض خطر هستند و برای محافظت از خود و شریک جنسی‌شان باید از کاندوم استفاده کنند.

آیا رابطه بعد از وازکتومی احتمال بارداری دارد؟ آزمایش اسپرم بعد از وازکتومی چیست؟

بله، بعد از وازکتومی هم احتمال باروری وجود دارد؛ چون ممکن است هنوز اسپرم در بخش‌های بالاتر از محل قطع لوله‌های وابران وجود داشته باشد. برای اینکه احتمال باروری به صفر برسد، لازم است انزال‌های متعددی صورت گیرد تا کلیۀ اسپرم‌های باقی‌مانده خارج شوند.

پزشکان توصیه می‌کنند که تا 4 ماه پس از وازکتومی (یا بعد از 15 تا 20 انزال)، باید با دقت از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده شود. برای حصول اطمینان از نبود اسپرم در مایع منی، لازم است در زمان مورد نظر پزشک، آزمایش اسپرم انجام شود.

در این آزمایش، نمونۀ مایع منی از طریق خودارضایی در ظرف مخصوص جمع‌آوری و بررسی می‌شود. در صورتی که در نتیجۀ آزمایش هیچ اسپرمی وجود نداشته باشد، مشخص می‌شود که وازکتومی موفقیت‌آمیز بوده و احتمال بارداری به صفر رسیده است.

مراقبت‌ها و توصیه‌های پس از عمل وازکتومی

در این بخش از مقاله تصمیم داریم چند مورد از مراقبت‌های پس از وازکتومی را بیان کنیم. با رعایت این نکات می‌توانید از بروز عوارض کوتاه‌مدت و بلندمدت وازکتومی جلوگیری کنید و سریع‌تر به بهبودی برسید:

• حدود 15 دقیقه پس از عمل وازکتومی می‌توانید به منزل برگردد. بهتر است یک نفر بزرگسال شما را تا منزل همراهی کند. 
• بهتر است تا 24 ساعت بعد از عمل، رانندگی نکنید و به استراحت بپردازید.
• بعد از عمل وازکتومی، پیشنهاد می‌‌کنیم از لباس زیر تنگ استفاده کنید؛ زیرا این نوع لباس به کاهش کبودی یا خون‌ریزی کمک می‌کند.
• یکی دو روز بعد از عمل، می‌توانید کارهای روزمره‌تان را خودتان انجام دهید؛ ولی تا 5 روز نباید به فعالیت‌های سنگین بپردازید یا اجسام سنگین را بلند کنید.
• اگر اهل ورزش هستید، بهتر است دو هفته بعد از عمل، فعالیت‌های ورزشی را از سر بگیرید.
• برای از سر گرفتن رابطۀ جنسی، بهتر است 5 روز تا یک هفته صبر کنید.
• پس از وازکتومی، یک برش کوچک روی کیسۀ بیضه وجود دارد که بخیه نمی‌شود و باید تا چند روز پانسمانش را به صورت منظم عوض کنید تا زخم کاملاً بسته شود.
• برای کاهش تورم و درد، از کمپرس سرد روی ناحیۀ اسکروتوم (کیسۀ بیضه) استفاده کنید. کافی است یک بستۀ یخ پیچیده‌شده در یک حولۀ نازک را به مدت 15 دقیقه و چند بار در روز روی ناحیۀ وازکتومی قرار دهید. در روز عمل، ساعتی یک بار کمپرس یخ را روی کیسۀ بیضه بگذارید.

جمع‌بندی

در این مقاله در مورد تأثیر وازکتومی بر عملکرد جنسی مردان و عوارض جنسی احتمالی وازکتومی صحبت کردیم و در پایان با تکیه بر پژوهش‌های علمی معتبر به این نتیجه رسیدیم که در اغلب موارد، وازکتومی هیچ تأثیری بر میل جنسی و نعوظ آقایان ندارد و تنها تفاوت این افراد بعد از وازکتومی این است که اسپرم وارد مایع منی آن‌ها نمی‌شود و قابلیت باروری خود را از دست می‌دهند.

در صورتی که شما هم تصمیم دارید عمل وازکتومی انجام دهید، لازم است پس از هماهنگی با خانواده و کسب رضایت همسرتان، به یک اورولوژیست (Urologist) حرفه‌ای و باتجربه، که با دانش روز همگام، است مراجعه کنید تا بتوانید عملی رضایت‌بخش و موثر را تجربه کنید. 

سوالات متداول

در این بخش از مقاله تصمیم داریم به چند مورد از سوالات پرتکراری که در مورد وازکتومی و رابطۀ جنسی مطرح می‌شود، پاسخ دهیم: