عفونت ادراری راجعه
به صورت سنتی عفونت های ادراری راجعه به 2 اپیزود عفونت ادراری طی 6 ماه یا 3 حمله طی یک سال گفته می شود ، هرچند هرگونه اپیزود دوم عفونت ادراری میتواند به عنوان عود تلقی شود .
میکروب ایکولای نشان داده شده که مسئول 70 تا 95درصد کل عغونت های ادراری است ، استافیلوکوک ساپروفیتیکوس و پروتئوس میرابیلیس در رده بعدی این عفونت ها قرار دارد .
بروز عفونت های ادراری
در زنان شانس حمله عفونت ادراری طی عمر 1 نفر ازهر 2 نفر می باشد و این میزان با افزایش سن رابطه مستقیم دارد . عفونت ادراری حتی در افراد کاملا سالم و مردان میان سال نیز رویت می گردد هر چند در مردان مسن شیوع آن بیشتر است .
به نظر می آید بیشتر موارد عود مجدد عفونت های ادراری با همان میکروب قبلی می باشد ، مطالعات نشان داده اند که بین 30 تا 45 درصد بانوان غیر باردار با یک عفونت ادراری دچار عود همان عفونت نیز می گردند .
در بچه های قبل از سن یک سالگی که مبتلا به عفونت ادراری میگردند حدودا یک چهارم از آنها دچار عود عفونت ادراری می گردند .
ریسک فاکتورها (علل زمینه سازبیماری ) :
تحقیقات نشان داده اند که بروز بعضی از ژن ها در بدن انسان میتوانند فرد را مستعد عود عفونت ادراری کنند، دیابت نیز یک عامل مستعد کننده است .
ریسک فاکتورها در زنان شامل :
- رابطه زناشویی
- خشکی واژن ناشی از یائسگی
- اختلالات ساختاری وآناتومیک سیستم ادراری مانند (سوند فولی ، مثانه عصبی ، برگشت ادرار ، انسداد مجاری ادراری و اختلالات سیستم آناتومیک و ساختاری دستگاه ادراری )
- تخلیه ناکافی کثانه
- روش های جلوگیری مثل بعضی کاندوم ها و ژل ها
- سابقه جراحی سیستم ادراری
- نقص ایمنی مانند ایدز
- اولین بروز حمله عفونت ادراری قبل از 15 سالگی
- سابقه عود مکرر عفونت ادراری در مادران
ریسک فاکتورها درمردان شامل :
- اختلالات ساختاری سیستم ادراری مانند : (سوند فولی ، مثانه عصبی ، برگشت ادرار ، انسداد مجاری ادراری و اختلالات سیستم آناتومیک و ساختاری دستگاه ادراری )
- تخلیه ناکافی مثانه ( به علت بزرگی پروستات ، داشتن سوند فولی )
- سابقه جراحی در سیستم ادراری
- نقص ایمنی بدن مانند ایدز
ریسک فاکتورها درکودکان شامل :
هرگونه عاملی که منجر به محبوس شدن ادرار در سیستم ادراری گردند مانند :
-
- برگشت ادرار
- انسداد مجاری ادراری
- سابقه خانوادگی برگشت ادرار
-
- اختلالات دفع ادرار
- کاهش جریان ادرار ( تنگی نوک آلت )
- یبوست
- عملکرد ناقص سیستم ایمنی
- آزار های جنسی
- اختلال عملکرد کلیه
تطاهرات بیماری
علایم شامل سوزش ادرار ، تکرر ادرار ، احساس اضطرار به دفع ادرار ، شب ادراری ، ادرار خونی و درد ناحیه زیر شکم می باشد .
در معاینه ممکن است درد در لمس ناحیه تحتانی شکم ، ادرار کدر و بد بو و در افراد مسن ممکن است بی اختیاری ، گیجی ، کاهش اشتها ، تب و شوک دیده شود .
بررسی ها
در مواردی که عفونت ادراری وجود دارد آزمایش کامل ادرار و کشت ادرار برای یافتن نوع میکروب لازم است .
در کودکان نمونه ادراری بایستی به صورت تمیز گرفته شود و در کودکانی که قادر به کنترل ادرار خود می باشند گرفتن این نمونه بسیار راحت تر می باشد .
در کودکان عموما ابتدا سونوگرافی انجام می شود .
مردان باعفونت ادراری مکرر لازم است به ارولوژیست ارجاع داده شوند. و آن دسته از افرادی که ادرار خونی دارند لازم است سریع تر به پزشک مراجعه نمایند .
در زنانی که عفونت ادراری مکرر همراه باخونریزی در ادرار دارند بایستی برای رد علل جدی به ارو لوژیست مراجعه نمایند، در این دسته از بانوان معمولا طی بررسی ها آسیب خاص ، ناهنجاری خاص و یا ضایعه خاصی رویت نمی شود .
درکودکان لازم است عکس برداری سیستم ادراری شامل عکس هسته ای و عکس برداری از مثانه به وسیله ماده حاجب یا هسته ای انجام گیرد .
سی تی اسکن یکی از روش های بررسی مناسب در بانوان با عفونت ادراری مکرر می باشد هرچند ممکن است از سونوگرافی استفاده شود .
در مردان نیز برای عفونت ادراری مکرر بایستی ارزیابی پروستات و هم چنین بررسی اختلالات ساختاری و آـناتومیک دستگاه ادراری صورت گیرد .
در زنان که باعفونت ادراری مراجعه می کنند لازم است یک دوره آنتی بیوتیک دیگری به جز قبلی برای مدت 5 تا 10 روز استفاده شود چنانچه علایم خفیف و قابل تحمل باشد 2 یا 3 روز تحمل نموده در صورت عدم بهبود علایم آنتی بیوتیک دوم را شروع نمایند .
پیشگیری در عفونت ادراری راجعه
جهت پیشگیری از عفونت های ادراری مکرر اقدامات زیر لازم است :
- اگر عفونت ادراری مربوط به روابط زناشویی می باشد لازم است روش های پیشگیری از بارداری بررسی شوند و در صورت نیاز تغییر کنند .
- حین رابطه زناشویی بهتر است از ژل های لوبریکانت با پایه آب استفاده نمایند .
- درافرادی که سابقه ابتلا به عفونت ادراری مکرر دارند میتوانند از قرص کوتریموکسازول طی 2 ساعت از رابطه جنسی مصرف نمایند .
- اگر عفونت ادراری مکرر مرتبط با رابطه جنسی نیست بهتر است این گونه افراد یک دوره6 ماهه ، قرص نیترو فرانتوئین یا کوتریموکسازول را با دوز کم مصرف نمایند .
- در زنانی که در سنین یائسگی هستند ، سودمند بودن مصرف کرم های استروژن برای آنها اثبات نشده است ، هرچند با نظر متخصصین ارولوژی این گونه کرم ها برای بعضی از افراد تجویز می گردد .
تحقیقات اخیر نشان داده است که شواهدی مبنی بر سودمند بودن عصاره ی کرنبری ( زغال اخته ) نیست ، تغییر در سبک زندگی مانند مصرف بیشتر مایعات و رعایت سایر روش های بهداشتی نیز کارامد نیستند .
اگر فردی مکررا دچار عفونت های ادراری می شود لازم است جهت ارزیابی و مشاوره و درمان به متخصص ارولوژی مراجعه نماید .
مردان
در آقایان لازم است ابتدائا عفونت کلامدیا بررسی گردد ، بعضی از مردان به جای عفونت ادراری دچار عفونت مجرا با میکروب کلامدیا می باشند و برای درمان آن دسته از مردانی که مبتلا به عفونت کلامدیایی نیستند لازم است یک دوره 7 روزه آنتی بیوتیک مصرف شود که عموماازداروی نیتروفرانتوئین یا کوتریموکسازول استفاده می شود .
عفونت راجعه مثانه عموما ناشی از یک بیماری زمینه ای است مانند عفونت پروستات ، بزرگی پروستات یا التهاب پروستات ، سنگ ها در سیستم ادراری و بازگشت ادرار
عفونت ادراری راجعه در کودکان
در کودکان زیر 3 ماه مبتلا به عفونت ادراری لازم است برای نیاز به بستری به متخصص اطفال مراجعه نمایند
در کودکان آنتی بیوتیک انتخابی در سنین بالای 3 ماه ، یک دوره 3 روزه استفاده از آنتی بیوتیک های خوراکی می باشد و در آن دسته از کودکان که دچار عفونت کلیه ها و مجاری ادراری فوقانی می شوند لازم است که دوره 7 تا 10 روز ادامه یابد .
در صورت عود مکرر عفونت ادراری لازم است اقدامات زیر صورت گیرد :
- یبوست و اختلالات دفع ادرار لازم است درمان گردد .
- مصرف کافی مایعات حتما رعایت شود .
- آن دسته از کودکانی که دسترسی به سرویس بهداشتی نداشته یا دیر مراجعه می کنند لازم است دفع ادرار خود را به تاخیر نیندازند .
عوارض
بیشتر افراد بعد از طی دوره درمان بهبود پیدا می کنند هرچند عفونت ادراری راجعه یک عامل خطر برای عفونت کلیه می باشد و میتواند منجر به بروز اسکار یا همان لکه های قدیمی ناشی از عفونت ادراری گردد .
عفونت های ادراری راجعه در کودکان می تواند منجر به بروز فشار خون و کاهش عملکرد کلیه ها در سنین بزرگسالی گردد .
