درمان افتادگی مثانه با لیزر؛ مزایا و میزان تاثیر
درمان افتادگی مثانه با لیزر راهحلی مدرن و کمعارضه برای زنانی است که در «مراحل اولیه تا خفیف» مشکلاتی مانند بیاختیاری ادرار، احساس فشار در ناحیۀ لگن یا ناراحتی در روابط زناشویی رنج میبرند و درعینحال تمایلی به انجام جراحیهای سنگین ندارند.
این روش بدون نیاز به بیهوشی یا برش جراحی، در چند جلسه کوتاه انجام میشود و به بیماران کمک میکند خیلی سریع به زندگی روزمره خود برگردند.
در ادامه، بهطور کامل با مراحل درمان افتادگی مثانه با لیزر، مزایا و معایب، هزینهها و مراقبتهای پس از درمان آشنا میشوید. اگر شما یا یکی از نزدیکانتان با این مشکل روبهرو هستید، پیشنهاد میکنیم تا پایان همراه ما بمانید.
درمان افتادگی مثانه با لیزر و روشهای غیرجراحی
درمان افتادگی مثانه با لیزر، روشی کمتهاجم و ساده است. این روش معمولاً برای زنانی پیشنهاد میشود که در مراحل ابتدایی یا خفیف این مشکل قرار دارند اما نمیخواهند سراغ جراحیهای سنگین بروند.
در روش لیزردرمانی هیچ برش یا بیهوشی وجود ندارد و هر جلسه فقط چند دقیقه طول میکشد. اما باید یک نکته مهم را بدانید؛ اینکه لیزر، افتادگی مثانه را بهطور کامل درمان نمیکند.
کاری که لیزر انجام میدهد این است که با گرمکردن کنترلشده بافت داخل واژن، باعث میشود کلاژنسازی بیشتر شود و بافتها سفتتر و محکمتر شوند. همین تغییرات میتواند در موارد خفیف، علائم افتادگی مثانه را تا حدی بهتر کند.
پس بهتر است با انجام این عمل انتظار برگشت کامل مثانه بهجای قبلی خود را نداشته باشید؛ این کار معمولاً فقط با جراحیهای تخصصی ممکن است.
ماندگاری نتیجۀ لیزردرمانی
اثر لیزر دائمی نیست و ممکن است نیاز باشد بعد از مدتی دوباره تکرار شود. برای نتیجه بهتر، پزشکان اورولوژی معمولاً لیزر را همراه تمرینات کف لگن، اصلاح سبک زندگی، فیزیوتراپی یا کاهش وزن توصیه میکنند.
در ادامه، با جزئیات بیشتری بررسی میکنیم که افتادگی مثانه دقیقاً چیست، چرا اتفاق میافتد، لیزر در چه مواردی میتواند کمککننده باشد، این روش چه معایبی دارد و مراحل آن چگونه است.
افتادگی مثانه چیست و چه علائمی دارد؟
افتادگی مثانه یا سیستوسِل (cystocele) یکی از انواع افتادگی اندامهای لگنی است. این عارضه زمانی اتفاق میافتد که عضلات و بافتهای نگهدارندۀ کف لگن ضعیف میشوند. در نتیجه، مثانه از جای اصلی خود پایین میآید و به دیوارۀ جلویی واژن فشار میآورد.
افتادگی مثانه میتواند شدتهای متفاوتی داشته باشد. در برخی موارد خفیف است و هیچ علامتی از خود نشان نمیدهد.
اما در مراحل پیشرفته ممکن است مثانه آنقدر پایین بیاید که بخشی از آن از دهانۀ واژن بیرون بزند و باعث بروز علائم آزاردهنده مثل احساس فشار در لگن یا مشکلات دفع ادرار شود.
علائم شایع افتادگی مثانه
وقتی مثانه از جای اصلی خود پایین میآید، میتواند عملکرد طبیعی دستگاه ادراری را مختل کند و روی فعالیتهای روزمره نیز تأثیر بگذارد.
شدت و نوع علائم در هر فرد متفاوت است و به میزان افتادگی مثانه بستگی دارد. اگر افتادگی خفیف باشد، معمولاً فقط احساس فشار یا سنگینی در لگن وجود دارد.
اما وقتی افتادگی مثانه شدیدتر میشود، علائم واضحتری مانند بیاختیاری ادرار یا دشواری در تخلیۀ مثانه خود را نشان میدهند؛ بنابراین، بهطورکلی علائم شایع افتادگی مثانه به شرح زیر است:
- احساس فشار یا سنگینی در لگن و واژن؛
- مشاهده یا لمس یک برآمدگی در واژن؛
- مشکل در شروع ادرار یا قطع و وصل شدن جریان ادرار؛
- حس تخلیه نشدن کامل مثانه؛
- بیاختیاری ادراری استرسی هنگام عطسه، سرفه یا ورزش؛
- تکرر ادرار یا عفونتهای مکرر ادراری؛
- ناراحتی یا درد هنگام رابطۀ جنسی.
دلایل و عوامل ایجادکنندۀ افتادگی مثانه
مهمترین علت افتادگی مثانه، ضعیف شدن عضلات و بافتهای کف لگن است. این ضعف معمولاً به دلیل فشارهای مکرر یا آسیب به عضلات ایجاد میشود.
عواملی مانند بارداری، زایمان طبیعی یا تغییرات هورمونی پس از یائسگی میتوانند شدت افتادگی مثانه را تشدید کنند. علاوهبر این، برخی عادات روزمره و مشکلات مزمن نیز در بروز این عارضه نقش دارند. در ادامه، رایجترین دلایل و عوامل افتادگی مثانه را میبینید:
- بارداری و زایمان طبیعی، بهویژه زایمانهای سخت یا با ابزار فورسِپِس و وَکیوم (forceps or vacuum)
- کاهش سطح هورمون اِستروژن بعد از یائسگی؛
- یبوست مزمن و زور زدن هنگام دفع؛
- سرفههای طولانیمدت ناشی از بیماریهای مزمن ریوی؛
- افزایش سن و فرسایش طبیعی بافتهای حمایتی مثانه؛
- بلند کردن اجسام سنگین بهطور مکرر؛
- اضافه وزن یا چاقی؛
- سابقۀ خانوادگی ابتلا به افتادگی ارگانهای لگنی؛
- سابقه جراحی قبلی شکم و لگن.
درمان افتادگی مثانه با لیزر چگونه انجام میشود؟
در روش درمان افتادگی مثانه با لیزر، پزشک با استفاده از لیزر، دیوارۀ جلویی واژن را با گرمای کنترلشده تحریک میکند تا کلاژن جدید ساخته شود و بافتها دوباره سفت و محکم شوند. در ادامه روش انجام این عمل را گفتهایم:
مراحل عمل لیزر افتادگی مثانه
۱. در ابتدا، پزشک وضعیت افتادگی، علائم ادراری و سابقۀ زایمان شما را بررسی میکند تا مشخص شود لیزر گزینه مناسبی برای درمان هست یا خیر.
۲. برای این روش به بیهوشی نیاز ندارید. معمولاً پزشک متخصص از مقدار کمی بیحسی موضعی یا اسپری لیدوکائین در ورودی واژن استفاده میکند تا دردی احساس نکنید.
۳. سپس پزشک اورولوژی پروب لیزر بهآرامی داخل واژن قرار داده میدهد و گرمای کنترلشده لیزر بافتهای واژن را تحریک میکند تا کلاژنسازی افزایش یابد. این مرحله حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه زمان میبرد و هدف آن تغییر موقعیت مثانه نیست، بلکه کاهش علائم خفیف افتادگی است.
۴. پس از اتمام جلسه، میتوانید همان روز به فعالیتهای روزمره بازگردید. تنها توصیه این است که چند روز از فعالیتهای سنگین و رابطۀ جنسی پرهیز کنید.
۵. بسته به شدت علائم، ممکن است یک تا سه جلسه لیزر با فاصلۀ چندهفتهای نیاز داشته باشید. البته باید بدانید که استاندارد مشخصی برای تعداد جلسات وجود ندارد و اثرات لیزر معمولاً موقتی است.
مزایا و معایب عمل افتادگی مثانه با لیزر
هنوز مطالعات زیادی نیست که ثابت کند لیزر حتماً برای درمان افتادگی مثانه موثر است، اما این روش در موارد خفیف میتواند کمککننده باشد. برای تکمیل این مبحث در ادامه به بررسی مزایا و معایب لیزر افتادگی مثانه پرداختهایم:
مزایای عمل افتادگی مثانه با لیزر
مزیت اصلی لیزر در این است که روشی ساده و کمتهاجمی برای کاهش برخی علائم خفیف افتادگی مثانه است؛ بدون اینکه به جراحی کلاسیک، برش جراحی یا بستری در بیمارستان نیاز داشته باشید. دیگر مزایای قابلانتظار این روش عبارتاند از:
- این روش بدون بیهوشی انجام میشود و معمولاً تنها بیحسی سطحی کافی است.
- جلسات درمانی کوتاه هستند و اغلب کمتر از ۳۰ دقیقه طول میکشند.
- دوران نقاهت کوتاه است و اغلب در همان روز به فعالیتهای عادی برمیگردید.
معایب عمل افتادگی مثانه با لیزر
با وجود مزایای متعدد که بررسی کردیم، کمک گرفتن از لیزر برای درمان افتادگی مثانه همیشه بهترین انتخاب برای همه بیماران نیست. این روش محدودیتهایی دارد که دانستن آنها قبل از شروع درمان اهمیت زیادی دارد:
- در افتادگیهای شدید، تأثیر لیزر محدود است و این احتمال وجود دارد که همچنان به جراحی سنتی نیاز باشد.
- تأثیر درمان در همه افراد یکسان نیست و نتایج آن به شدت افتادگی و شرایط بافتی مثانۀ فرد بستگی دارد.
- برای رسیدن به نتیجه مطلوب معمولاً باید چند جلسه درمان پشتسرهم انجام شود.
- ماندگاری نتایج دائمی نیست و ممکن است پس از مدتی به جلسات یادآور نیاز باشد.
- شواهد علمی دربارۀ اثربخشی بلندمدت این روش هنوز محدود است و مطالعات بیشتری نیاز دارد.
- این روش معمولاً تحت پوشش بیمه قرار نمیگیرد و هزینۀ آن ممکن است برای برخی افراد قابل توجه باشد.
مقایسه لیزردرمانی و جراحی برای افتادگی مثانه
پس از آشنایی با لیزردرمانی، خوب است بدانید که در کنار روشهای کمتهاجمی، روشهای جراحی مختلفی مانند کولپورافی، ترمیم قدامی واژن، تعلیق رباطها، جراحی لاپاراسکوپی و جراحی رباتیک نیز برای درمان افتادگی مثانه وجود دارد.
پزشک اورولوژی معمولاً زمانی این روشها را مطرح میکند که بافتهای لگن توان کافی برای حمایت از مثانه را از دست میدهند یا بیماری به مراحل پیشرفته میرسد.
نکته مهم این است که اگر درمان را در همان مراحل اولیه آغاز کنید و ورزشهای کف لگن، اصلاح سبک زندگی و روشهای کمتهاجمی مانند لیزر را جدی بگیرید، به احتمال زیاد میتوانید روند بیماری را کنترل کرده و از نیاز به جراحی جلوگیری کنید.
جدول پایین با مقایسۀ لیزردرمانی و روش جراحی، نشان میدهد اقدام بهموقع برای درمان چقدر بر سختی یا سادگی فرایند درمان تاثیر دارد.
| ردیف | لیزردرمانی | عمل جراحی باز |
| مناسب برای | بیاختیاری خفیف ادراری | برای افتادگی متوسط تا شدید یا زمانی که روشهای سادهتر جواب نداده باشد. |
| ناحیۀ تحت درمان | سطح دیوارۀ واژن | بافتها و رباطهای نگهدارندۀ مثانه |
| مدت درمان | چند جلسۀ کوتاه، با فاصله چند هفته | یک عمل جراحی + چند هفته دوره نقاهت |
| شروع اثر درمان | بهبود تدریجی؛ طی چند هفته تا چند ماه | بهبود سریعتر؛ کامل شدن اثر طی چند هفته |
هزینۀ درمان افتادگی مثانه با لیزر چقدر است؟
برخلاف جراحیهای سنتی که معمولاً هزینۀ مشخص و ثابتی دارند، قیمت نهایی عمل لیزر افتادگی مثانه به عوامل مختلف زیر بستگی دارد:
- شدت افتادگی مثانه؛
- نوع دستگاه لیزر مورد استفاده؛
- تعداد جلسات درمانی؛
- سطح تخصص کلینیک.
بااینوجود، در مقایسه با هزینۀ جراحی، لیزر معمولاً مقرونبهصرفهتر است، چراکه بیمار نیازی به بستری شدن در بیمارستان، بیهوشی یا دورۀ نقاهت طولانی ندارد.
نکتۀ مهم دیگر، موضوع پوشش بیمهای است. در حال حاضر بیشتر بیمهها هزینۀ لیزر افتادگی مثانه را بهصورت کامل پوشش نمیدهند، زیرا این روش بهعنوان یک راه درمانی جدید شناخته میشود. با اینحال برخی بیمههای تکمیلی ممکن است بخشی از هزینهها را تقبل کنند.
چه کسانی کاندید مناسب لیزردرمانی افتادگی مثانه هستند؟
لیزردرمانی افتادگی مثانه برای همه بیماران مناسب نیست و پزشک باتوجهبه شدت افتادگی، وضعیت کف لگن و شرایط سلامت عمومی فرد تصمیم میگیرد که آیا این روش میتواند بهترین روش درمان افتادگی مثانه برای او باشد یا نه.
بهطورکلی، گروههای زیر گزینههای مناسبی برای این روش درمانی هستند:
- زنانی که بعد از زایمان طبیعی دچار افتادگی خفیف مثانه یا بیاختیاری ادرار شدهاند.
- افرادی که ترجیح میدهند برای رفع مشکل افتادگی مثانه از روشهای کمعارضه و غیرجراحی استفاده کنند.
- زنانی که به دلیل شرایط پزشکی خاص، انجام جراحی برایشان پرریسک یا ممنوع است.
- بیمارانی که بهدنبال درمانی بدون نیاز به بیهوشی یا بستری برای افتادگی مثانه هستند.
- زنانی که میخواهند برای گرفتن نتیجۀ بهتر، لیزر درمانی را در کنار تمرینهای تقویت عضلات کف لگن؛ مثل فیزیوتراپی یا تمرین کگل، انجام دهند.
در نهایت این پزشک متخصص است که بر اساس شرایط بدنی و اهداف درمان، مشخص میکند که آیا لیزرتراپی برای درمان این عارضه بهتنهایی کافی است یا باید همراه با روشهای دیگر انجام شود.
جمعبندی
درمان افتادگی مثانه با لیزر یک روش بیخطر، سریع و بدون نیاز به جراحی سنگین است که ممکن است برای درمان افتادگی مثانۀ خفیف موثر باشد.
این روش با کمترین درد انجام میشود، دوران نقاهت بسیار کوتاهی دارد و بیشتر بیماران خیلی زود به فعالیتهای روزمره خود برمیگردند.
در مجموع، لیزردرمانی گزینهای قطعی برای درمان این بیماری نیست، اما میتواند علائم عارضۀ افتادگی مثانه را در مراحل ابتدایی آن مدیریت کند.
