عوارض زگیل تناسلی در بارداری و جنین؛ راهنمای کامل برای مادران نگران

عوارض زگیل تناسلی در بارداری و جنین یکی از نگرانی‌های مهم مادران در دوران بارداری است. این مرحله از زندگی، یکی از حساس‌ترین دوره‌ها برای زنان به شمار می‌رود و توجه به سلامت جنین در آن اهمیت بالایی دارد.

به‌دلیل تغییرات هورمونی و تعدیل سیستم ایمنی بدن، احتمال ابتلا به زگیل تناسلی در بارداری بیشتر می‌شود. بااین‌حال، مطالعات نشان می‌دهد که این بیماری در اغلب موارد برای جنین عوارض خطرناک یا جبران‌ناپذیر ایجاد نمی‌کند.

در ادامه این مطلب، علائم زگیل تناسلی در دوران بارداری، روش‌های درمان ایمن و همچنین مراقبت‌های پس از زایمان و درمان بررسی می‌شود.

تشخیص ,درمان و پیشگیری زگیل تناسلی زنان

مطب مجهز و تخصصی

درمان زگیل با لیزر و کرایو

23 سال سابقه درمان

نوبت‌دهی آنلاین و تلفنی

 زگیل تناسلی؛ شایع‌ترین ویروس مقاربتی جنسی

زگیل تناسلی یکی از شایع‌ترین عفونت‌های مقاربتی است که بر اثر آلودگی به ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شود. این ضایعات پوستی در زنان معمولاً در نواحی واژن، فرج، دیوارۀ دهانه رحم یا کشالۀ ران دیده می‌شوند.

این زگیل‌ها اغلب هم‌رنگ پوست یا کمی تیره‌تر هستند و می‌توانند با خارش و برجستگی‌های پوستی اطراف واژن یا مقعد همراه باشند. تشخیص و درمان این بیماری باید توسط پزشک متخصص زنان یا اورولوژیست انجام شود. راه‌های انتقال زگیل تناسلی عبارت‌اند از:

• تماس جنسی واژینال
• تماس مقعدی
• تماس دهانی با فرد آلوده

در دوران بارداری، انتقال ویروس HPV از مادر به جنین بسیار نادر است. حتی اگر نوزاد از مادری مبتلا به این ویروس متولد شود، معمولاً سیستم ایمنی نوزاد ویروس را پاکسازی می‌کند و عوارض جدی به وجود نمی‌آید.

بااین‌حال، در شرایط خاص مثل وجود زگیل‌های بزرگ که مانع تولد طبیعی نوزاد می‌شوند، برخی متخصصان زنان و زایمان سزارین را توصیه می‌کنند.

آیا ویروس اچ‌پی‌وی بر بارداری زنان اثر می گذارد؟

بسیاری از زنان نگران‌اند که ابتلا به ویروس اچ‌پی‌وی (HPV) یا همان زگیل تناسلی، مانع از بارداری شود. این تصور درست نیست. زنان زیادی با وجود ابتلا به این ویروس، بارداری سالمی را پشت سر گذاشته‌اند.

البته عفونت ناشی از ویروس اچ‌پی‌وی می‌تواند با افزایش خطر ناباروری همراه باشد؛ اما این ویروس به‌تنهایی علت مستقیم ناباروری محسوب نمی‌شود. به بیان دیگر، HPV به‌طور مستقیم بر توانایی لقاح و تشکیل نطفه تأثیر نمی‌گذارد.

اقدامات مهم قبل از بارداری برای زنان مبتلا به زگیل تناسلی

درمان زگیل تناسلی در دوران بارداری گاهی با محدودیت‌هایی همراه است؛ زیرا برخی روش‌ها برای جنین مناسب نیستند. به همین دلیل، توصیه می‌شود زنانی که به ویروس اچ‌پی‌وی (HPV) مبتلا هستند، پیش از بارداری به پزشک مراجعه کنند تا شرایطشان مدیریت شود.

در حال حاضر درمان قطعی برای HPV وجود ندارد. حتی پس از درمان، احتمال دارد ضایعات پوستی در دوران بارداری دوباره ظاهر شوند. به همین دلیل، زنانی که قبل از بارداری به ویروس آلوده شده‌اند، باید دو اقدام مهم را انجام دهند:

1. مشاوره با پزشک و انجام تست پاپ‌اسمیر (Pap Smear):
   پزشک با توجه به سن، محل آلودگی و تعداد زگیل‌ها (تکی یا خوشه‌ای)، درمان‌های غیرتهاجمی یا جراحی را پیشنهاد می‌کند.
2. تقویت سیستم ایمنی بدن:
   فعالیت بدنی منظم، رژیم غذایی مناسب و مدیریت استرس به بدن کمک می‌کند تا در برابر ویروس پاسخ ایمنی بهتری داشته باشد.

تزریق واکسن اچ‌پی‌وی قبل از بارداری

یکی از اقدامات مهم برای پیشگیری از HPV، تزریق واکسن‌هایی مانند «گارداسیل 9»، «گارداسیل 4» و «پاپیلوگارد» است. بهتر است این واکسن‌ها دست‌کم چهار هفته پیش از بارداری تزریق شوند.

عوارض موقت پس از تزریق می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• درد یا قرمزی در محل تزریق
• تب خفیف
• سردرد
• احساس خستگی

این علائم معمولاً کوتاه‌مدت هستند و طی چند روز برطرف می‌شوند.

خطرناک ترین عوارض زگیل تناسلی در بارداری چیست؟

یکی از دغدغه‌های رایج زنان باردار این است که عوارض زگیل تناسلی در بارداری می‌تواند به سلامت جنین آسیب برساند یا حتی باعث زایمان زودرس شود. این نگرانی‌ها طبیعی است، اما واقعیت کمی متفاوت است.

زگیل تناسلی در دوران بارداری معمولاً عوارض جبران‌ناپذیر ایجاد نمی‌کند و سلامت مادر و کودک را به خطر نمی‌اندازد. در بیشتر موارد، این بیماری تنها با علائم خفیفی همراه است. به‌عنوان مثال، ممکن است تحریک ناحیه باعث خونریزی سطحی یا احساس ناراحتی شود.

تأثیر زگیل تناسلی بر زایمان زودرس و سقط جنین

در دوران بارداری به‌دلیل تغییرات هورمونی و ضعف نسبی سیستم ایمنی، ممکن است ضایعات پوستی سریع‌تر رشد کنند یا اندازۀ آن‌ها بزرگ‌تر شود. بااین‌حال، تاکنون ارتباط مستقیمی میان زگیل تناسلی، زایمان زودرس یا سقط جنین گزارش نشده است. به همین دلیل، بیشتر زنان مبتلا می‌توانند بارداری طبیعی و سالمی را تجربه کنند.

آیا زگیل تناسلی از مادر به جنین انتقال پیدا می‌کند؟

در بسیاری از زنان باردار مبتلا به ویروس اچ‌پی‌وی (HPV)، بیماری بدون علامت باقی می‌ماند و معمولاً برای مادر یا نوزاد مشکلی جدی ایجاد نمی‌کند. خطر انتقال ویروس به جنین در دوران بارداری و زایمان بسیار پایین است.

طبق یک مطالعۀ منتشرشده در ژورنال PLOS ONE، احتمال انتقال ویروس HPV از مادر به جنین تنها حدود ۱ تا ۵ درصد برآورد شده است

زایمان طبیعی یا سزارین

ابتلای مادر به زگیل تناسلی معمولاً روند زایمان را تغییر نمی‌دهد. تنها در مواردی که ضایعات بزرگ یا متعدد باشند و مسیر تولد را مسدود کنند، متخصص زنان و زایمان برای کاهش خطر، سزارین را توصیه می‌کند. در غیر این صورت، زایمان طبیعی هم امکان‌پذیر است.

انتقال زگیل تناسلی در دوران شیردهی

نگرانی از انتقال ویروس در شیردهی بی‌مورد است؛ زیرا ویروس اچ‌پی‌وی از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل نمی‌شود. انتقال ویروس تنها در شرایط نادر و هنگام عبور نوزاد از کانال زایمان طبیعی امکان‌پذیر است.

مؤثرترین روش‌های درمان زگیل تناسلی در بارداری چیست؟

در دوران بارداری، به‌دلیل محدودیت‌های دارویی، پزشکان ترجیح می‌دهند از روش‌های کم‌عارضه و ایمن استفاده کنند. انتخاب روش درمانی بستگی به تعداد زگیل‌ها و محل بروز آن‌ها دارد.

• اگر پیش از بارداری داروهای خوراکی یا موضعی مصرف می‌شده است، باید پیش از ادامۀ مصرف در دوران بارداری حتماً با پزشک مشورت شود.
• درصورتی‌که داروهای خوراکی خطرساز باشند، پزشک ممکن است استفاده از داروهای موضعی یا روش‌های غیرتهاجمی را توصیه کند.
• اگر زگیل‌ها بزرگ شده باشند و احتمال خون‌ریزی در زمان زایمان وجود داشته باشد، درمان‌های فیزیکی مانند لیزر یا کرایوتراپی معمولاً پیشنهاد می‌شوند.​

داروهای موضعی مجاز در بارداری

داروهای موضعی می‌توانند به کاهش علائم کمک کنند، اما مصرف آن‌ها باید تنها با تجویز پزشک باشد. مصرف خودسرانه نه‌تنها مؤثر نیست بلکه ممکن است باعث تحریک یا خون‌ریزی ضایعات شود.

داروهایی که در دوران بارداری توصیه نمی‌شوند عبارت‌اند از:

• پُودُوفیلین (Podophyllin): استفاده از این دارو باید با احتیاط لازم باشد. 
• ایمی‌کیمود (Imiquimod): ممکن است در شرایط خاص و با نظر پزشک تجویز شود، اما مصرف آن باید با احتیاط باشد.
• اسید تری‌کِلرواتیک (Trichloroacetic acid): استفاده از این دارو نیز در بارداری مجاز نیست.

 درمان‌های کم‌تهاجمی زگیل تناسلی در بارداری

در بیشتر موارد، زگیل تناسلی در بارداری عارضه‌ای جدی ایجاد نمی‌کند. به همین دلیل، پزشکان معمولاً توصیه می‌کنند درمان این ضایعات تا پس از زایمان به تعویق بیفتد.

بااین‌حال، اگر زگیل‌ها به اندازه‌ای بزرگ شوند که واژن را مسدود کنند یا روند طبیعی زایمان را مختل نمایند، استفاده از روش‌های کم‌تهاجمی مانند لیزر درمانی یا کرایوتراپی مطرح می‌شود. این روش‌ها معمولاً در سه‌ماههٔ اول بارداری انجام می‌شوند.

لیزر درمانی (Laser Therapy)

لیزر یکی از روش‌های ایمن و پرکاربرد برای درمان ضایعات پوستی ناحیه تناسلی و مقعد است. در این روش، بافت آسیب‌دیده با اشعۀ لیزر تخریب می‌شود. عوارض جانبی لیزر خفیف است و ممکن است شامل درد موقت یا تغییر رنگ پوست در محل درمان باشد.

کرایوتراپی (Cryotherapy)

کرایوتراپی یا سرما‌درمانی نیز یکی دیگر از روش‌های کم‌تهاجمی برای درمان زگیل تناسلی است. در این روش، پزشک با اعمال سرمای شدید روی بافت آلوده، سلول‌های زگیل را از بین می‌برد. این روش بدون نیاز به جراحی باز انجام می‌شود و معمولاً روند بهبودی بیمار سریع است.

علاوه بر زگیل تناسلی، کرایوتراپی در درمان سایر بیماری‌های پوستی، برخی تومورهای استخوانی و ضایعات پیش‌سرطانی دهانهٔ رحم هم کاربرد دارد. پس از انجام درمان، پوست ناحیه دچار تاول می‌شود و به‌مرور می‌ریزد تا پوست سالم جایگزین شود.

روش‌های پیشگیری از گسترش زگیل تناسلی در بارداری

پیشگیری در دوران بارداری نقش بسیار مهمی دارد، زیرا رعایت نکات بهداشتی و رفتاری می‌تواند از گسترش زگیل تناسلی و بارداری را ایمن‌تر کند. اگرچه این بیماری همیشه خطر جدی برای مادر و جنین ایجاد نمی‌کند، اما بی‌توجهی به مراقبت‌های پیشگیرانه می‌تواند روند درمان یا زایمان را دشوارتر نماید. در ادامه چند اقدام مهم برای کاهش خطر معرفی شده است:

• انجام معاینات پزشکی منظم: معاینات دوره‌ای به پزشک کمک می‌کند هرگونه تغییر در زگیل‌ها را به‌موقع شناسایی کرده و در صورت نیاز، روش درمانی مناسب را توصیه کند. این کار از بروز مشکل در هنگام زایمان جلوگیری خواهد کرد.
• پرهیز از تماس جنسی محافظت‌نشده: استفاده از کاندوم در روابط واژینال، مقعدی و حتی دهانی می‌تواند خطر انتقال ویروس HPV را به حداقل برساند.
• استفاده نکردن از وسایل شخصی دیگران: وسایلی مانند حوله یا لباس زیر ممکن است با ناحیۀ تناسلی تماس پیدا کنند. استفاده مشترک از این وسایل می‌تواند احتمال انتقال ویروس را افزایش دهد.

سخن پایانی

در این مقاله به‌طور جامع دربارۀ عوارض زگیل تناسلی در بارداری و جنین صحبت شد. همان‌طور که دیدیم، این بیماری معمولاً خطری جدی برای مادر یا نوزاد ایجاد نمی‌کند و بیشتر زنان باردار با وجود ابتلا به HPV می‌توانند بارداری سالمی را تجربه کنند.

تنها نکتۀ مهم این است که زگیل‌ها در دوران بارداری ممکن است به‌دلیل تغییرات هورمونی رشد بیشتری داشته باشند. بنابراین، پیگیری منظم پزشکی و رعایت توصیه‌های بهداشتی بهترین راه برای مدیریت شرایط است. با آگاهی و مراقبت کافی، مادران می‌توانند دوران بارداری آرام‌تری را پشت سر بگذارند و از سلامت خود و فرزندشان مطمئن باشند.

سؤالات متداول