تست نوار مثانه (یورودینامیک)
تست نوار مثانه (یورودینامیک) چیست؟
تست نوار مثانه یا تست یورودینامیک و یا برای کنترل و بررسی عملکرد تخلیه ای و ذخیره ای مثانه و همین طور مجرا از نظر عضلانی و عصبی استفاده می شود. عموما انجام این سیکل و مجرای این تست حدودا 30 تا 45 دقیقه به طول می انجامد. همچنین از این تست برای تشخیص بیمارانی استفاده می شوند که دچار بی اختیاری ادرار و یا سایر مشکلات دستگاه ادراری تحتانی هستند به کار می رود.
آزمایشات نوار مثانه هم برای زنان و هم برای مردان انجام می پذیرد.
در چه مواردی انجام تست نوار مثانه (تست یورودینامیک) لازم است ؟
نوار مثانه مواقعی تجویز می شود که پزشک بخواهد نحوه ی عملکرد مثانه، اسفنکترها و مجاری ادراری را برای آزادسازی و ذخیره ادرار را مورد بررسی قرار دهد. همچنین از این نوار برای دریافت اطلاعات مازاد درباره ی چرخه ی ادرار و چگونگی عملکرد عضلات مثانه استفاده می شود. موارد اصلی و مهم انجام نوار مثانه عبارتند از:
- آسیب به مراکز کنترل ادراری در نخاع و یا مغز ( مثانه نوروژنیک)
مانند تومور، سکته مغزی، قطع نخاع، ضایعه نخاعی، فلج مغزی، بیماری ام اس و …
- بی اختیاری ادراری
بی اختیاری ادرار در حین عطسه، سرفه و یا زور زدن. تکرر ادرار شدید، تاخیر در شروع ادرار، احساس فوریت شدید برای ادرار کردن و یا احساس تخلیه ناکامل ادرار.
- عفونت های ادراری مکرر
شب ادراری های اولیه که بعد از سن 15 سالگی همچنان ادامه دارد و یا شب ادراری های ثانویه که در کودکی وجود نداشته و بعد از بلوغ رخ خواهد داد.
در موارد ذکر شده اگر علائم بیماری آزاردهنده باشد و درمان دارویی مناسبی داده نشود، برای بیمار تست یورودینامیک و یا نوار مثانه تجویز می شود.
شیوه ی انجام تست نوار مثانه
برای انجام تست نوار مثانه به صورت کامل، به بیمار توصیه می شود 2 ساعت قبل از انجام تست، مایعات به صورت فراوان نوشیده شود. بعد از آن از بیمار خواسته می شود در دستگاهی به نام اوروفلومتری ادرار کند. در این مرحله سرعت جریان ادرار، حجم ادرار دفعی و مدت زمان دفع ادرار بررسی می شود.
در مرحله ی بعدی که سیستومتری نام دارد، با کمک سوند نلاتون بسیارظریف، باقی مانده ی ادرار در مثانه تخلیه و اندازه گیری می شود.
سپس یک کاتتر باریک وارد مثانه و یکی دیگر وارد مقعد شده تا با استفاده از سنسور موجود در آن ها، فشار مثانه و روده اندازه گیری شود. بعد از آن با استفاده از سرم نرمال سالین و گرم، آهسته و به تدریج مثانه پر شده و از بیمار راجب احساس پر شدن مثانه سوال پرسیده می شود و همچنین از بیمار خواسته می شود در فواصل منظم، سرفه کند. در این مرحله عوامل زیر بررسی می شود:
- حس پر شدن مثانه
- فشار مثانه
- انقباضات غیر ارادی در مثانه
- قابلیت پذیری مثانه
- احتمال نشت ادرار همراه با سرفه و عطسه
- بررسی قدرت و استحکام اسفنکر ادراری
در بعضی از مواقع به تشخیص پزشک، مراحل پر شدن و تخلیه مثانه فیلم و یا عکس گرفته می شود که به این مدل نوار مثانه، ویدئو یورودینامیک گفته می شود. در آخر بعد از انجام تمام بررسی ها، متخصص اورولوژی نوع اختلال را تشخیص داده و مرحله های درمانی را بر اساس آن برنامه ریزی می کند.
آمادگی های لازم بیمار قبل از انجام نوار مثانه
قبل از انجام نوار مثانه، از بیمار چند روز قبل آزمایش ادرار گرفته می شود. این آزمایش برای اطمینان از عدم وجود هر گونه عفونت انجام می شود. اگر بیماری دارای سوند مداوم است، باید 24 ساعت قبل از انجام تست، آنتی بیوتیک مصرف کند.
برای افرادی که یبوست مزمن دارند، قبل از انجام نوار مثانه توصیه می شود به کمک دارو دفع مدفوع انجام شود. باید بدانید که فشار ناشی از پر بودن روده در انجام این تست نباید باعث به وجود آمدن اختلال شود.
مصرف داروهایی مانند تولترودین، اکسی بوتینین، بتانکول و تامسولوسین یک روز قبل از انجام تست باید قطع شوند. برای پیشگیری از عفونت ادراری یک قرص سیپروفلوکساسین ثبل از انجام تست و یکی دیگر بعد از 12 ساعت تست مصرف می شود. برای کم کردن احساس درد، می توان از ژل لیدوکایین استفاده کرد.
آیا بعد از انجام نوار مثانه مراقبت ویژه ای نیاز داریم؟
بعد از انجام تست مثانه بیمار مقداری سوزش ادرار احساس خواهد کرد که طبیعی می باشد. این احساس بعد از 24 ساعت اول، خود به خود رفع می شود. در بعضی مواقع نیز ممکن است مقدار کمی خون به دلیل وجود کاتتر دیده شود. بهتر است هر ساعت به مقدار 16 اونس آب مصرف شود تا علائم کمتری مشاهده کنید. برای مراقبت های بهداشتی نیز بهتر است یک حمام گرم انجام دهید و یا دهانه ی مجراری ادرار را در معرض آب گرم قرار دهید.
به بیماران توصیه می شود از مایعات گرم زیاد استفاده کند و همچنین خوردن یک عدد قرص سیپروفلوکساسین نیز بعد از گذشت 12 ساعت از تست توصیه می شود. برای جلوگیری از عفونت ممکن است آنتی بیوتیک های دیگر نیز توسط پزشک برای شما تجویز شود. اما این موضوع همیشه لازم نمی باشد. تنها هنگامی که علائمی مانند تب و لرز و یا درد زیادی دارید باید سریعا با پزشک خود تماس بگیرید.
نتایج آزمایش نوار مثانه چه زمانی در دسترس خواهد بود؟
نتایج نوار مثانه ( سیستومتری و اروفلومتری) همان موقع به شما داده می شود. نتایج دیگر آزمایش ها مانند الکترومیوگرام و آزمایش اورودینامیکی ویدئویی امکان دارد چند روز طول می کشد.
ارائه دهنده ی خدمات بهداشتی در مورد نتایج آزمایش و در مورد مراحل بعدی با شما صحبت کرده و اطلاعات لازم را به شما خواهند داد.
