درمان قطعی برای زگیل تناسلی وجود دارد یا فقط می‌توان آن را کنترل کرد؟ زگیل تناسلی یک عفونت فراگیر مقاربتی (STI) است که به‌دلیل ابتلا به سویه‌های ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شود. در برخی سویه‌ها، این نوع ویروس باعث ایجاد زائدۀ پوستی در اطراف اندام‌های تناسلی و مقعد می‌شود. درمان قطعی برای مقابله با ویروس اچ پی وی وجود ندارد. این ویروس در بسیاری از سویه‌ها در بدن طی دو سال بدون ایجاد هیچ عارضه‌ای پاک می‌شود. آگاهی از روش‌های درمانی به بیمار کمک می‌کند که استرس و اضطراب ناشی از این بیماری را کاهش دهد و روش را برای درمان انتخاب کند که بیشترین سازگاری را با شرایط جسمانی و روحی او دارد. در این مقاله به بررسی انواع روش‌های درمان زگیل تناسلی، مزایا و عوارض جانبی هر کدام پرداخته‌ایم تا بهترین روش درمان را انتخاب کنید.
علت بروز زگیل تناسلی و روش انتقال آن چیست؟
زگیل تناسلی یک عفونت رایج مقاربتی است که از طریق ویروس اچ پی وی وارد بدن می‌شود و از نظر روانی تأثیرات عمیقی روی فرد می‌گذارد. این بیماری در نواحی تناسلی بروز می‌کند؛ اما در شرایط نادر در قسمت های دیگر بدن نیز ایجاد می‌شود. این ویروس در بدن خاموش است و ممکن است فرد به آن مبتلا شده باشد ولی اطلاعی از آن نداشته باشد. «ویروس HPV بیش از 100 سویهٔ مختلف دارد که اگر پیشگیری نشود، سویه های خطرناک آن منجر به سرطان دهانه رحم، واژن و مقعد می‌شود».
طبق آمار منتشر شدۀ سازمان جهانی بهداشت (WHO) «سویه‌های خطرناک این ویروس (HPV-16 , HPV-18) باعث ایجاد ۶۲۰هزار مورد سرطان در زنان و ۷۰هزار مورد سرطان در مردان می‌شود!» سویه‌های کم‌خطر و پرخطر در زنان باعث ایجاد زگیل تناسلی خوش‌خیم و بدخیم در ناحیه فرج، نزدیک مقعد و دهانۀ رحم یا واژن و در مردان در ناحیه آلت تناسلی، کیسه بیضه و اطراف مقعد می‌شود؛ اما در سویه‌های پرخطر ریسک ابتلا به سرطان دهانۀ رحم بیشتر است. این ویروس از طریق تماس جنسی محافظت نشده و تماس مستقیم پوستی از فرد آلوده به فرد دیگر منتقل می‌شود.
زگیل‌های پوست دست انواع مختلفی دارند
زگیل‌های پوستی دست ناشی از انواع مختلف ویروس اچ‌پی‌وی (HPV) و با شکل و رنگ متفاوت قابل‌شناسایی هستند. رعایت بهداشت، جلوگیری از تماس مستقیم و درمان‌های دارویی و کرایوتراپی می‌تواند به کنترل و درمان آن‌ها کمک کند. در صورت مشاهدۀ زگیل، مراجعه به پزشک ضرورت دارد.
| نوع ویروس | میزان خطر | بیماری‌های مرتبط | راه‌های انتقال | واکسن پیشگیری |
| HPV-6 | کم‌خطر | زگیل تناسلی | رابطۀ جنسی پرخطر و تماس مستقیم پوست | واکسن گارداسیل 9 و 4 |
| HPV-11 | کم‌خطر | زگیل تناسلی | رابطۀ جنسی پرخطر و تماس مستقیم پوست | واکسن گارداسیل 9 و 4 |
| HPV-16 | پر خطر | زگیل تناسلی و سرطان دهانۀ رحم | رابطۀ جنسی پرخطر و تماس مستقیم پوست | واکسن گارداسیل ۹ و 4 پاپیلو گارد ایرانی |
| HPV-18 | پر خطر | زگیل تناسلی و سرطان دهانۀ رحم | رابطۀ جنسی پرخطر و تماس مستقیم پوست | واکسن گارداسیل ۹ و ۴ پاپیلو گارد ایرانی |
انواع روش‌های درمانی زگیل تناسلی
چه زمانی باید برای درمان زگیل تناسلی به پزشک متخصص مراجعه کرد؟ در برخی از موارد، انواع زگیل تناسلی پس از ۶ ماه در اثر مبارزۀ سیستم ایمنی بدن از بین می‌رود. روش‌های مختلفی مانند دارودرمانی، جراحی و لیزر برای درمان زائده‌های پوستی وجود دارد که قبل از انجام درمان، پزشک فرد را معاینه می‌کند و براساس تعداد زگیل‌ها، محل قرار گرفتن این ضایعۀ پوستی در بدن، سن و سوابق بیماری یک روش درمان یا ترکیبی از روش‌های درمان را توصیه می‌کند. در ادامه، انواع روش‌های درمان این بیماری را بررسی می‌کنیم.
بیشتر بخوانید:
پس از درمان، احتمال بازگشت زگیل تناسلی پس از سه تا شش ماه وجود دارد؛ ولی در افراد با سیستم ایمنی ضعیف‌تر ریسک بازگشت بیماری بیشتر است. ازآنجایی‌که با انجام روش‌های درمانی، زگیل تناسلی از بین می‌رود و ویروس اچ‌پی‌وی همچنان در بدن باقی می‌ماند، احتمال بروز زگیل جدید در بدن وجود دارد.
درمان دارویی زگیل تناسلی
استفاده از دارو به شکل موضعی یا خوراکی از روش‌های درمان این ضایعۀ پوستی است. پزشک براساس تعداد زگیل‌های تناسلی یا باتوجه‌به شرایط فرد این روش درمانی را توصیه می‌کند. داروهای موضعی محرک اصلی تقویت سیستم ایمنی بدن برای درمان این نوع زگیل هستند. داروهای موضعی ایمی کیمود (Imiquimod)، تری کلرو اَسِتیک اسید (TCD) و پُودوفِیلین (Podophyllin) به توصیۀ دکتر برای درمان زگیل تناسلی توصیه می‌شود. مدت‌زمان دورۀ درمان و تعداد دفعات استفاده از دارو با توصیۀ پزشک انجام می‌شود.
داروهای موضعی برای درمان زگیل تناسلی
داروهای موضعی یکی از روش‌های درمان این ضایعۀ پوستی است که با توصیۀ پزشک به‌عنوان درمان جداگانه یا مکمل روش‌های دیگر استفاده می‌شود. این داروها به شکل موضعی روی ناحیۀ درگیر زگیل تناسلی قرار می‌گیرند و باعث ازبین‌بردن سلول‌های این زائده‌‌ها و کاهش التهاب آن می‌شود. مصرف پمادهای موضعی پاسخ ایمنی بدن را برای مبارزه با ویروس اچ‌پی‌وی تقویت می‌کنند.
ایمی‌کیمود (Imiquimod)
پماد ایمی‌کیمود یک داروی موضعی است که برای درمان انواع زگیل‌های تناسلی و مقعدی، بیماری پوستی کِراتوز آکتِنیک (Actinic Keratoses) و تومور سرطانی کارسینوم (Carcinoma) مورداستفاده قرار می‌گیرد. این پماد موضعی با تحریک سیستم ایمنی بدن در ناحیۀ مورد استفاده، در مقابله با ویروس اچ‌پی‌وی و سلول‌های آلوده کمک می‌کند.
نحوۀ استفاده: معمولا این پماد سه بار در هفته به مدت 16 هفته یا تا زمانی که زگیل از بین برود به‌صورت موضعی روی این ضایعۀ پوستی استفاده می‌شود. قبل از مصرف پماد، ناحیۀ مورد نظر را با آب و صابون شستوشو دهید و کمی صبر کنید تا کاملا خشک شود. مقدار مناسبی از پماد را روی ناحیۀ مورد نظر بمالید و به‌خوبی ماساژ دهید؛ اجازه دهید دارو به‌مدت 8 ساعت روی ناحیه باقی بماند و بعد آن را کاملا بشویید.
عوارض جانبی: مصرف این پماد موضعی ممکن است در برخی از افراد عوارض جانبی مانند «قرمزی، خارش، سوزش و التهاب» ایجاد کند. این عوارض خفیف هستند و در مدت‌زمان کوتاهی از بین می‌روند. اگر هر یک از عوارض جانبی این پماد ماندگارتر شد، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
موارد منع استفاده از پماد ایمی‌کیمود: مصرف این پماد برای افراد با بیماری‌های پوستی شدید، سیستم ایمنی ضعیف، بیماری‌های التهابی پوستی «مناسب نیست». همچنین مصرف این پماد موضعی در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمی‌شود.
محلول تری‌کلرواَسِتیک اسید (Trichloroacetic Acid)
تری‌کلرواستیک یک محلول شیمیایی است که به‌عنوان یک لایه‌بردار قوی عمل می‌کند و سلول‌های پوست را در لایه‌های بیرونی از بین می‌برد. معمولا این دارو هفته‌ای یک بار و به‌مدت 6 هفته مورداستفاده قرار می‌گیرد. اگر این محلول در غلظت بالایی استفاده شود، ممکن است به لایه‌های داخلی پوست آسیب برساند. به‌دلیل خطرات و عوارض احتمالی، این دارو حتما باید با توصیۀ پزشک متخصص مورد استفاده قرار بگیرد.
عوارض جانبی: درصورتی‌که از این دارو برای درمان زگیل تناسلی یا لایه‌برداری پوست استفاده می‌کنید؛ ممکن است عوارضی مانند «تیره‌شدن موقت پوست، تغییر رنگ پوست و ایجاد جای زخم» را به همراه داشته باشد.
احتیاط‌های لازم: ازآنجایی‌که این محلول یک ترکیب شیمیایی قوی است، تماس آن با چشم و پوست باعث سوختگی و آسیب جدی به این اندام‌های بدن می‌شود. همچنین بوکردن این محلول باعث تحریک سیستم تنفسی می‌شود. در زمان مصرف حتما با احتیاط از این محلول استفاده کنید و از تماس مستقیم با چشم پرهیز کنید.
پودوفیلین (Podophyllin)
این دارو به‌شکل محلول (دارویی که کامل حل نشده است و قبل از مصرف باید تکان داده شود) 10 درصد تا 25 درصد و ژل‌های 2درصد تا 4درصد موجود است و به‌صورت موضعی استفاده می‌شود. این دارو به‌شکل محلول یا ژل به‌صورت مستقیم روی زگیل تناسلی قرار داده می‌شود و از تقسیم سلول‌های آلوده به ویروس اچ‌پی‌وی جلوگیری می‌کند؛ به‌تدریج سلول‌های سالم جایگزین می‌شود و زگیل تناسلی بهبود پیدا می‌کند.
نحوه استفاده: این داروی موضعی را روی ناحیۀ تناسلی قرار دهید و اجازه دهید که به مدت یک تا شش ساعت روی پوست باقی بماند و سپس ناحیۀ آلوده را با آب و صابون شستوشو دهید. استفادۀ بیش‌ازحد دارو پودوفیلین می‌تواند باعث سوختگی شیمیایی شود. دوز مصرف این دارو به نوع زگیل و شدت تکثیر آن در بدن بستگی دارد و این روند درمان ممکن است یک تا شش هفته طول بکشد. اگر برای درمان از شکل محلول این دارو مصرف می‌کنید، هر بار یک قطره روی زگیل تناسلی قرار دهید و برای قطرۀ بعدی اجازه دهید تا داروی قبلی خشک شود.
احتیاط‌های لازم: این دارو را روی زگیل‌هایی که به‌تازگی جراحی شده است یا خونریزی می‌کند قرار ندهید. حتما از تماس این دارو با چشم و سایر غشای مخاطی بدن مانند واژن یا بینی خودداری کنید.
عوارض جانبی: در روزهای اول مصرف، عوارض پوستی مانند قرمزی و سوزش را تجربه می‌کنید که این عوارض کوتاه‌مدت هستند و در ادامه روند درمان برطرف می‌شود.
مقایسۀ داروهای موضعی درمان زگیل تناسلی
| نام دارو | نحوۀ استفاده | عوارض جانبی | دورۀ درمانی | موارد منع مصرف |
| ایمی کیمود | – سه بار در هفته به مدت 16 هفته یا تا زمانی که زگیل از بین برود – قبل از مصرف، ناحیه را با آب و صابون بشویید و خشک کنید – پماد را روی ناحیه بمالید و ماساژ دهید – بعد از 8 ساعت با آب شستوشو دهید. | – قرمزی، خارش، سوزش و التهاب خفیف | 16 هفته یا تا ازبین‌رفتن زگیل | – بیماری‌های پوستی شدید – سیستم ایمنی ضعیف – بیماری‌های التهابی پوستی – دوران بارداری و شیردهی |
| تری کلرواستیک | هفته‌ای یک‌بار به مدت 6 هفته – به مقدار مناسب روی زگیل بمالید (با دقت و تحت نظر پزشک) – از تماس با پوست سالم و چشم جلوگیری کنید | – تغییر رنگ پوست – تیره شدن موقت پوست – ایجاد جای زخم و حساسیت شدید در برخی موارد | 6 هفته (یک‌بار در هفته) | – عدم استفاده در نزدیکی چشم و غشاهای مخاطی – احتیاط در افراد با پوست حساس |
| پودوفلین | – محلول 10 تا 25 درصد یا ژل 2 تا 4 درصد – به صورت مستقیم روی زگیل تناسلی استفاده شود – از تماس با پوست سالم خودداری کنید | – تحریک پوست و سوزش شدید – ایجاد زخم یا التهاب در ناحیۀ استفاده | بسته به پاسخ بدن، چند هفته ممکن است طول بکشد | زنان باردار – زخم‌های باز یا ملتهب در ناحیۀ استفاده |
درمان با جراحی و لیزری زگیل تناسلی
جراحی و لیزر از روش‌های درمانی مؤثر برای حذف زائدۀ پوستی هستند. معمولاً از روش جراحی زمانی استفاده می‌شود که زگیل تناسلی بسیار گسترده و بزرگ باشد. از روش لیزری زمانی استفاده می‌شود که زگیل در دهانۀ رحم یا داخل واژن قرار داشته باشد. تقریبا سه ماه پس از جراحی و لیزر، بهبودی کامل ایجاد می‌شود و زگیل از بین می‌رود. حتما در دورۀ نقاهت از رابطۀ جنسی ناایمن پرهیز کنید و از کاندوم در رابطه واژینال و مقعدی و در رابطۀ دهانی از کاندوم دهانی استفاده کنید.
کرایوتراپی؛ روش مؤثر زگیل تناسلی
کرایوتراپی (Cryotherapy) یک روش درمانی کم‌تهاجم برای بیماری پوستی زگیل تناسلی است که طبق گزارش موسسۀ National Center for Biotechnology Information احتمال درمان بیماری در این روش بین 79 تا 80 درصد است. در دوران بارداری و در درمان زگیل‌های کوچک و بزرگ، به دلیل ریسک خطر بسیار پایینی که دارد می‌توان از این روش استفاده کرد. در این روش درمانی برای ایجاد سرمای شدید از ماده‌های نیتروژن مایع و گاز آرگون استفاده می‌کنند. این ماده‌‌ها با انجماد بافت‌های داخلی و خارجی، زگیل‌ها را از بین می‌برند. معمولا کرایوتراپی بدون جراحی باز انجام می‌شود و افراد با درد کمی بهبود پیدا می‌کنند. روش‌های مختلف کرایوتراپی برای انجماد بافت پوست وجود دارد که به ناحیۀ ایجاد زگیل تناسلی در بدن بستگی دارد.
بافت خارجی پوست: اگر ضایعۀ پوستی در لایۀ بیرونی پوست قرار گرفته باشد، پزشک متخصص از یک دستگاه اسپری یا سواپ پنبه‌ای برای انجماد بافت پوست استفاده می‌کند. این روش درمانی باعث می‌شود که لایۀ بیرونی پوست منجمد و جدا شود و دوباره رشد کند.
دورۀ نقاهت: در این روش درمانی، ناحیۀ تحت درمان پس از درمان قرمز می‌شود و احتمالا تاول می‌زند. پس از درمان ممکن است تا سه روز درد خفیف در ناحیۀ زگیل تناسلی احساس شود که بعد از یک تا سه هفته کاملا بهبود پیدا می‌کند. اگر زنان کرایوتراپی را روی دهانۀ رحم انجام دهند؛ ممکن است که از چند روز تا چند هفته ترشحات آبکی داشته باشند.
| مزایای کرایوتراپی | معایب کرایوتراپی |
| درد و خونریزی کمتر | احتمال عدم حذف کامل ضایعه |
| عدم آسیب به سلول‌های طبیعی بدن | تورم و عفونت پوستی |
لیزر CO2؛ درمانی مدرن برای زگیل تناسلی
لیزر CO2 یک روش درمانی کم‌عارضه برای درمان زگیل تناسلی در ناحیۀ واژن، آلت تناسلی و مقعد است که طی آن از اشعۀ گاز CO2 برای درمان این ضایعۀ پوستی استفاده می‌شود؛ این روش درمانی میزان موفقیت بالایی در از بین بردن این نوع زگیل دارد. درمان این زائدۀ پوستی در چند مرحلۀ ساده انجام می‌شود. ابتدا پزشک ناحیۀ زگیل را معاینه می‌کند و درصورت نیاز قبل از انجام لیزر از بی‌حسی موضعی استفاده می‌کند؛ سپس این دستگاه را روی ناحیه تحت درمان قرار می‌دهد. در این روش درمانی امواج لیزر با انرژی بالا وارد بافت آسیب‌دیده می‌شود و باعث انعقاد خون و تخریب سلول‌های آسیب‌دیده می‌شود.
عوارض جانبی: انجام این روش درمانی ممکن است عوارضی مانند سوزش، درد و التهاب در ناحیۀ تحت درمان داشته باشد که این عوارض خفیف هستند و پس از مدتی بهبود پیدا می‌کند.
مراقبت‌های قبل از درمان: چند روز قبل از انجام درمان از مصرف داروهای رقیق‌کنندۀ خون مانند آسپرین پرهیز کنید. از تراشیدن موهای زائد در ناحیۀ تحت درمان حداقل 24 تا 48 ساعت قبل از انجام لیزر خودداری کنید. حتما قبل از درمان ناحیۀ مورد نظر را تمیز و خشک کنید.
مراقبت‌های بعد از درمان: اگر ناحیۀ تحت درمان (مانند واژن و مقعد) مرطوب و چین‌دار است؛ حتما خشک و تمیز نگه‌داری شود. پس از درمان پماد موضعی آنتی‌بیوتیک را روی ناحیۀ درمان شده قرار دهید و پس از 2 هفته می‌توانید برای تسریع روند بهبود ناحیۀ مورد نظر، از پمادهای موضعی ترمیم‌کننده استفاده کنید. در طول دورۀ نقاهت از تماس جنسی محافظت‌نشده پرهیز کنید تا احتمال انتقال عفونت به حداقل برسد. حتما از کشیدن پوست یا ایجاد فشار روی ناحیۀ درمان‌شده خودداری کنید و از کرم‌های مرطوب‌کننده ملایم برای حفظ رطوبت پوست استفاده کنید.
| مزایای لیزر co2 | معایب لیزر co2 |
| احتمال بسیار پایین بازگشت یا عود زگیل | احتمال خفیف خونریزی پس از درمان |
| حداقل میزان درد حین درمان | احساس گرفتگی خفیف در ناحیۀ درمان شده |
| باقی نماندن جای اسکار پس از درمان | سوختگی در ناحیۀ تحت درمان |
الکتروکوتر یا سوزاندن زگیل
جراحی با الکتِروکوتر (Electrocautery) روش درمانی ضایعۀ پوستی است که در آن پزشک از یک دستگاه شبیه به قلم استفاده می‌کند تا به وسیلۀ جریان الکتریکی بافت‌آسیب‌دیده را بسوزاند و آن را بدون برش‌دادن از سطح پوست بردارد؛ معمولا این روش 80 تا 90 درصد موفقیت‌آمیز است. از این روش درمانی برای تخریب ضایعات پوستی مانند زگیل تناسلی استفاده می‌شود. همچنین الکتروکوتر یا سوزاندن زگیل در درمان خونریزی‌های غیرطبیعی رحم، مشکلات پوستی و برداشتن خال مؤثر است. قبل از انجام این روش درمان، پزشک برای جلوگیری از سوختگی ناحیۀ تحت درمان از ژل استفاده می‌کند و با استفاده از دستگاه درمان را شروع می‌کند.
مدت‌زمان بهبودی: در این روش درمان، بهبودی ممکن است چند هفته طول بکشد؛ همچنین رنگ پوست ممکن است روشن‌تر یا تیره‌تر شود.
عوارض جانبی: این روش درمانی ممکن است مانند سایر روش‌ها عوارض جانبیِ خارش یا تورم را در چند روز اول بعد از درمان داشته باشد. اگر این علائم را تجربه کردید، با پزشک متخصص مشورت کنید و از مصرف دارو بدون نسخۀ پزشکی پرهیز کنید.
| مزایا الکتروکوتر | معایب الکتروکوتر |
| دقت بالا و رساندن حداقل آسیب به بافت سالم پوست | ایجاد سوختگی در ناحیۀ درمان شده |
| اثربخش بالا، درمان ضایعۀ پوستی در یک جلسه | احتمال خیلی پایین بازگشت ضایعۀ پوستی |
جراحی برداشت زگیل تناسلی؛ روش‌ها و بهبودی
جراحی یکی از روش‌های درمان برای ازبین‌بردن ضایعه‌های پوستی قابل‌مشاهده، بزرگ و گسترده در آلت تناسلی، واژن یا مقعد و رحم است. معمولا برای درمان زگیل تناسلی دو روش جراحی با تیغ جراحی و لیزر توصیه می‌شود. در روش درمانی با تیغ جراحی پزشک متخصص نمونه‌های بافت را برای بررسی به آزمایشگاه ارسال می‌کند. پزشک قبل از درمان، ناحیۀ مورد نظر را با بی‌حسی موضعی آماده می‌کند؛ سپس با تیغ جراحی زگیل را برش می‌دهد و پس از جراحی، محل برش را بخیه می‌زند. نخی که در این جراحی برای بخیه استفاده می‌شود معمولاً از نوع جذبی است و طی چند هفته خودبه‌خود جذب می‌شود. دورۀ نقاهت در جراحی با تیغ، دو تا چهار هفته است و در طول دورۀ درمان باید از تماس جنسی پرهیز شود.
مراقبت‌های بعد از عمل: پس از درمان، ناحیۀ تحت مراقبت را تمیز نگه دارید و از خراشیدن یا خارش آن پرهیز کنید. از مصرف خودسرانۀ داروی ضددرد پرهیز کنید و حتما قبل از مصرف دارو با پزشک مشورت کنید. مصرف میوه‌ها و سبزی‌های تازه را به رژیم غذایی روزانه اضافه کنید و از خوردن مواد حاوی قند پرهیز کنید.
مقایسۀ روش‌های مختلف درمان زگیل تناسلی
| روش درمانی | مزایا | معایب | میزان موفقیت |
| کرایوتراپی | حداقل جای زخم | تورم و عفونت‌های پوستی | 75 تا 90 درصد |
| لیزر C02 | احتمال بسیار پایین برگشت زگیل | سوختگی و زخم در ناحیۀ تحت درمان | 80 تا 95 درصد |
| الکتروکوتر | اثربخشی بالا | ایجاد سوختگی در ناحیۀ درمان | 85 تا 90 درصد |
| جراحی برداشت زگیل | موثر برای زگیل‌های بدخیم | دورۀ نقاهت طولانی تر | 90 تا 90 درصد |
درمان‌های خانگی مؤثر برای زگیل تناسلی
روش‌های طب سنتی یکی از درمان‌های خانگی برای حذف این ضایعۀ پوستی است. در درمان‌های سنتی از خاصیت گیاهان دارویی برای تقویت سیستم ایمنی بدن و از بین بردن این نوع زگیل استفاده می‌شود. گیاهان دارویی مانند زنجبیل و چای سبز به دلیل خاصیت ضد ویروسی‌ای (Antiviral) که دارند از روش‌های محبوب درمان خانگی زگیل تناسلی هستند. از آنجایی که زگیل تناسلی حتی پس از جراحی و روش‌های لیزری نیز احتمال بازگشت دارد، «استفاده از روش‌های خانگی موثر نیست و باید از روش های استاندارد پزشکی برای درمان این بیماری استفاده کرد».
درمان قطعی زگیل تناسلی در طب اسلامی
یکی از روش‌های سنتی در درمان این نوع زگیل، طب اسلامی است. در طب اسلامی از خاصیت‌های گیاهان و میوه‌ها برای این بافت غیرطبیعی و سفت پوست توصیه می‌شود. حتما قبل از استفاده از این روش درمانی با پزشک متخصص مشورت کنید تا او بهترین روش علمی را برای درمان این ضایعۀ پوستی توصیه کند؛ زیرا هیچ‌کدام از روش‌های طب سنتی از لحاظ علم پزشکی تایید نشده‌اند.
راه‌های درمان زگیل تناسلی در مقعد
زگیل تناسلی مقعدی یکی از عفونت‌های مقاربتی ناشی از سویه‌های ویروس اچ‌پی‌وی است که در اطراف یا داخل مقعد به‌شکل ضایعۀ پوستی به‌صورت تکی یا خوشه‌ای ایجاد می‌شود. گاهی این ضایعۀ پوستی بدون درد است و گاهی با خونریزی و درد همراه است. روش‌های مختلف دارویی، جراحی و لیزر با توصیۀ پزشک برای درمان این ضایعۀ پوستی انجام می‌شود.
درمان زگیل تناسلی دهانی: روش درمانی جراحی یا دارویی
زگیل تناسلی دهانی یکی از زیرگروه‌های شایع عفونت مقاربتی ویروس اچ‌پی‌وی است. این ضایعۀ پوستی از طریق رابطۀ دهانی یا تماس مستقیم دهان‌به‌دهان از فرد آلوده منتقل می‌شود. ویروس اچ‌پی‌وی در برخی سویه‌ها باعث ایجاد این بیماری در گلو، دهان و اندام‌های تناسلی می‌شود و معمولا پس از گذشت 3 تا 6 ماه پس از قرار گرفتن در معرض این ویروس این نوع زگیل ایجاد می‌شود. درصورت ابتلا، می‌توانید با مراجعه به پزشک و انجام روش‌های درمانی عمل جراحی، کرایوتراپی (سرمادرمانی) و تزریق داروی اینترفرون آلفا (Interferon Alpha) آن را حذف کنید.
عوارض جانبی درمان‌های زگیل تناسلی
| روش‌های درمان | عوارض جانبی | روش‌های مدیریت درمان |
| کرایوتراپی (سرما درمانی) | احساس دردالتهاب، تورماحتمال عفونت | استفاده از کمپرس سردحفظ بهداشت در ناحیۀ درمان |
| لیزر co2 | سوختگی و درد | استفاده از پمادهای ضدالتهاب |
| الکتروکوتر | سوختگی و خونریزی | استفاده از پماد آنتی بیوتیک |
| جراحی برداشتن زگیل | خونریزی و زخم | استفاده از پمادهای ضدعفونی‌کننده |
مراقبت‌های پس از درمان زگیل تناسلی
مراقبت‌های بهداشتی پس از درمان این ضایعۀ پوستی کمک می‌کند که احتمال بازگشت زگیل تناسلی تا حد زیادی کاهش پیدا کند. پس از درمان، ناحیۀ تحت درمان را خشک و تمیز نگه دارید و در صورت نیاز از کمپرس‌های سرد استفاده کنید. تا پایان دورۀ نقاهت از تماس جنسی پرهیز کنید. برای جلوگیری از بازگشت زگیل تناسلی اقدامات زیر را انجام دهید:
- انجام آزمایش اچ‌پی‌وی و درمان شریک جنسی؛
- داشتن رابطۀ جنسی ایمن و استفاده از کاندوم و کاندوم دهانی(Dental dams)؛
- پرهیز از داشتن شرکای جنسی متعدد؛
- عدم رفتارهای جنسی پرخطر.
هزینه‌های درمان زگیل تناسلی
هزینۀ درمان زگیل تناسلی در روش‌های مختلف درمانی به اندازه و تعداد زگیل‌ها بستگی دارد. هرچه تعداد و اندازۀ زگیل‌ها بیشتر و بزرگ‌تر باشد، هزینۀ درمان افزایش پیدا می‌کند. علاوه‌بر این، محل قرارگیری این ضایعه‌های پوستی نیز بر هزینۀ درمان تأثیر می‌گذارد. درمان زگیل‌های تناسلی که داخل واژن یا مقعد هستند، به دلیل دسترسی دشوار هزینۀ درمانشان بیشتر است. انتخاب روش درمانی نیز روی هزینه‌های درمان اثر گذار است؛ برای مثال، کرایوتراپی قیمت ارزان‌تری در مقایسه با لیزر دارد. برای اطلاع از لیست هزینه‌های درمان می‌توانید با کلینیک ما تماس بگیرید.
جدیدترین روش درمان زگیل تناسلی
روش‌های متنوعی برای درمان این ضایعۀ پوستی وجود دارد که با پیشرفت روش‌های جدید، کنترل و درمان این ویروس راحت‌تر از قبل شده است. لیزر درمانی و کرایو تراپی از روش‌های جدید درمان این ضایعۀ پوستی هستند، که می‌توانند در درمان ضایعات کوچک مؤثر باشند. البته روش‌های دیگر در درمان ضایعه‌های پوستی بزرگ‌تر و یا در نواحی خاص مانند زگیل‌های داخل واژن، مجرای ادرار، مقعدی نقش مهمی دارند. زنان می‌توانند در دوران بارداری با توصیۀ پزشک از روش‌های دارویی و غیردارویی برای درمان ناحیۀ آسیب‌دیده استفاده کنند.
بهترین روش درمان زگیل تناسلی
بهترین روش درمان برای از بین بردن این ضایعۀ پوستی، روشی است که کمترین عوارض جانبی را همراه داشته باشد و احتمال بازگشت این بیماری نزدیک به صفر کند.
پیشگیری از ابتلا به زگیل تناسلی
ازآنجایی‌که روش‌های درمانی تنها به ازبین‌بردن ضایعه‌های پوستی کمک می‌کنند و ویروس اچ‌پی‌وی را از بدن حذف نمی‌کنند، احتمال بازگشت این عفونت مقاربتی وجود دارد. بهترین راه پیشگیری، جلوگیری از آلوده‌شدن به ویروس اچ‌پی‌وی است؛ زیرا این ویروس از طریق رابطۀ جنسی محافظت‌نشده از فرد آلوده منتقل می‌شود. با آگاهی از روش‌های انتقال و رعایت اصول تماس جنسی ایمن، می‌توان خطر ابتلا به این ویروس را کاهش داد. راه‌های پیشگیری از این ویروس عبارت‌اند از:
- استفاده از کاندوم در رابطۀ جنسی واژینال و مقعدی و کاندوم دهانی (Dental Dams)در رابطۀ جنسی دهانی توصیه می‌شود؛
- آزمایش اچ‌پی‌وی و غربالگری پاپ‌اسمیر را به‌صورت منظم انجام دهید تا با تشخیص زودهنگام از ابتلا به این ضایعۀ پوستی جلوگیری کنید؛
- از تماس جنسی با شریک جنسی متعدد جلوگیری کنید؛ داشتن شریک جنسی متعدد احتمال ابتلا به این ویروس را افزایش می‌دهد؛
- سیستم ایمنی بدن را تقویت کنید؛
- واکسن اچ‌پی‌وی ( پاپیلو گارد یا گارداسیل) را تزریق کنید.
واکسن HPV و زگیل تناسلی
واکسن اچ‌پی‌وی یکی از مؤثرترین روش‌های جلوگیری از این بیماری است. این واکسن‌ها با تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کنند که بدن پاسخی ایمن به سویه‌های مختلف ویروس اچ‌پی‌وی بدهد. با تزریق این واکسن‌ها بدن می‌تواند از رشد سلول‌های غیر طبیعی جلوگیری کند و در‌نتیجه، خطر ابتلا به این ضایعۀ پوستی نزدیک به صفر می‌شود. در حال حاضر واکسن‌های گارداسیل و پاپیلو گارد در ایران موجود است. از سن 9 تا 45 سالگی با توصیۀ پزشک در دو یا سه دوز واکسن را تزریق کنید.
واکسن گارداسیل 9: این واکسن از واکسن‌های نه‌ظرفیتی است و طبق بیانیۀ سازمان جهانی بهداشت در برابر 9 سویۀ ویروس اچ‌پی‌وی (58 ،52 ،45 ،33،31،18،16،11 و 6) که باعث ایجاد سرطان دهانۀ رحم و زگیل تناسلی می‌شود، جلوگیری می‌کند.
واکسن گارداسیل 4: این واکسن که از واکسن‌های چهار‌ظرفیتی است، از سیستم ایمنی بدن در مقابله با سویه‌های ویروس HPV-11 ,HPV-6 محافظت می‌کند. این واکسن در مقایسه با واکسن گارداسیل 9 اثربخشی کمتری دارد.
واکسن پاپیلو گارد: این واکسن از واکسن‌های دو ظرفیتی در ایران است از بدن در مقابل سویه‌های خطرناک HPV18 , HPV-16 جلوگیری می‌کند که باعث ایجاد سرطان در زنان و مردان می‌شود. این واکسن در برابر سویه‌های کم‌خطر که منجر به زگیل تناسلی می‌شود از بدن محافظت نمی‌کند.
سرواریکس؛ واکسنی مؤثر اما کمیاب
واکسن سِرواریکس (cervarix) یکی از واکسن‌های دوظرفیتی است که از بدن در برابر دو سویۀ کم‌خطر و پرخطر (16, 18) این ویروس جلوگیری می‌کند. این واکسن در ایران کمیاب است و فقط واکسن‌های گارداسیل 9 و 4 و پاپیلو گارد قابل‌فروش هستند.
تقویت سیستم ایمنی بدن
سیستم ایمنی بدن مهم‌ترین و موثر‌ترین راه مقابله با ویروس HPV است و واکسن مهم‌ترین روش تقویت سیستم ایمنی بدن محسوب می‌شود. داشتن سبک زندگی سالم یک انتخاب مثبت برای جلوگیری از این بیماری است. انجام فعالیت ورزشی روزانه به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند و با تاثیر روی خلق‌و‌خو، استرس را که ایمنی بدن را ضعیف می‌کند تا حد زیادی کاهش می‌دهد. داشتن خواب کافی با کمک به تولید سلول‌های طبیعی و پاک کردن سلول‌های آسیب‌دیده، بدن را در مقابله با این ویروس محافظت می‌کند. تغذیۀ سالم کلید اصلی برای داشتن سبک زندگی سالم و کاهش خطر ابتلا به زگیل تناسلی است؛ بنابراین در رژیم غذایی روزانه، انواع مواد مغذی سرشار از ویتامین های B و C را قرار دهید.
سخن پایانی
در این مقاله انواع روش‌های دارویی، جراحی و لیزری را برای درمان این ضایعۀ پوستی بررسی کرده‌ایم. برای درمان دارویی این بیماری از داروهای خوراکی و موضعی استفاده می‌شود. در کرایوتراپی، ناحیۀ آسیب‌دیده با سرمای شدید منجمد می‌شود و سلول‌های آلوده از بین می‌روند. در درمان با لیزر CO2 که یکی از روش‌های جراحی بدون تیغ است؛ ضایعه با پرتوهای لیزری سوزانده می‌شود. در روش الکتروکوتر با استفاده از جریان الکتریکی ضایعه را می‌سوزانند و پس از آن، با کاهش حجم زگیل‌ها و تحریک پوست، روند بهبود شروع می‌شود. پزشک روند درمانی را باتوجه‌به تعداد و اندازه زگیل‌ها، سن و سابقۀ بیماری توصیه می‌کند. حتما قبل از انتخاب روش درمان، با پزشک متخصص مشورت کنید تا بهترین گزینه را متناسب با شرایط شما توصیه کند.
مراقبت‌های بهداشتی پس از درمان نقش کلیدی را در احتمال بازگشت این ضایعۀ پوستی دارند؛ یکی از این روش‌های مراقبت، پرهیز از رابطۀ جنسی در دوران نقاهت است. واکسیناسیون و رابطۀ جنسی محافظت‌شده در پیشگیری از ابتلا به ویروس اچ‌پی‌وی و کاهش ریسک ایجاد زگیل تناسلی نقش مهمی دارند.
