- سنگهای ادراری چه زمانی باعث درد میشوند؟
- قرص درد کلیه چیست و چه کاربردی دارد؟
- نقش قرص و شیاف در کاهش درد کلیه
- بهترین قرصها و مسکنها برای درد سنگ کلیه
- قرصهای بدون نسخه و رایج برای کاهش درد کلیه
- عوارض قرصها و مسکنهای کلیه
- چه زمانی باید برای درد کلیه به پزشک مراجعه کرد؟
- جمعبندی
- سوالات متداول
- نوبتدهی آنلاین و تلفنی
- 23 سال سابقه درمانی درخشان
- نوبتدهی آنلاین و تلفنی
- 23 سال سابقه درمانی درخشان
هنگام دفع سنگ و شروع درد کلیۀ ناشی از آن، داروهای متعددی با عملکردهای مختلف این درد را تسکین میدهند.
بهطور خلاصه، کتورولاک و دیکلوفناک از مؤثرترین مسکنهای درد سنگ کلیه هستند، تامسولوسین به پایین آمدن و عبور راحتتر سنگ کلیه کمک میکند و فنازوپریدین برای کاهش سوزش و ناراحتی ادراری کاربرد دارد. در موارد خفیفتر نیز داروهایی مانند استامینوفن یا هیوسین میتوانند مفید باشند
با این حال، انتخاب درست قرص درد کلیه فقط به شدت درد وابسته نیست. هرکدام از این داروها شرایط مصرف، عوارض و محدودیتهای خاص خود را دارند.
در ادامه با ما همراه باشید تا بتوانید در زمان درد، با اطمینان بیشتری تصمیم بگیرید و بدانید کدام گزینه برای وضعیت شما مناسبتر است.
سنگهای ادراری چه زمانی باعث درد میشوند؟
بخش بزرگی از چیزی که ما به آن کلیه درد میگوییم، در حقیقت درد ناشی از سنگ حالب است. سنگ کلیه تا زمانی که داخل کلیه قرار دارد و حرکتی نمیکند، معمولاً هیچ علامتی ندارد. اما به محض اینکه از کلیه جدا شده و وارد لولۀ باریک حالب شود، بدن واکنش نشان میدهد و درد شروع میشود.
حالب مجرایی باریک و عضلانی است که باید ادرار را از کلیه به مثانه برساند. ورود یک سنگ کوچک به این مسیر، عبور ادرار را دشوار میکند و حالب برای بیرون راندن آن دچار انقباضهای شدید و مکرر میشود.
انقباض حالب، تجمع ادرار در پشت سنگ و فشار حاصل از این انسداد، علت درد تیز، عمیق و بسیار آزاردهندهای است که بیماران تجربه میکنند.به طور کلی، هرچه انسداد مسیر حالب کاملتر باشد یا سنگ به قسمتهای پایینتر حالب برسد، شدت درد افزایش پیدا میکند.
قرص درد کلیه چیست و چه کاربردی دارد؟
داروهای سنگ کلیه معمولاٌ با هدف کاهش درد، کنترل التهاب و کمک به دفع سنگ تجویز میشوند و در یکی از سه گروه اصلی زیر قرار میگیرد:
- داروهای شلکننده حالب
هدف داروهای شلکننده حالب بازتر کردن مسیر مجرای ادراری و تسهیل عبور سنگ است. قرص تامسولوسین معروفترین گزینه در این گروه شناخته میشود.
- مسکنها و داروهای کاهشدهندۀ سوزش
برای کم کردن درد، التهاب یا سوزش ناشی از سنگ از داروهای مسکن استفاده میشود. دیکلوفناک و کترولاک برای کنترل درد تجویز میشوند و فنازوپریدین بیشتر زمانی به کار میرود که بیمار سوزش هم داشته باشد.
- آنتیبیوتیکها
در مواردی که همراه با سنگ، عفونت ادراری هم دیده شود، آنتیبیوتیکها وارد روند درمان میشوند. بسته به نوع عفونت، پزشک اورولوژی میتواند داروهایی مثل نیتروفورانتوئین، افلوکساسین یا فسفومایسین را برای بیمار تجویز کند.
نکتۀ مهم این است که مصرف خودسرانۀ قرص درد کلیه میتواند خطرناک باشد، چون برخی داروها ممکن است برای کلیه مضر باشند؛ بهویژه اگر بیماری مزمن کلیه داشته باشید.
نقش قرص و شیاف در کاهش درد کلیه
در درمان درد کلیه، هم قرص، هم شیاف و هم آمپول مسکن کاربرد دارند اما سرعت اثرگذاری و شرایط مصرفشان کمی باهم متفاوت است. در ادامه تاثیر این داروها را بررسی میکنیم:
قرص ضد درد کلیه
قرص ضد درد کلیه معمولاً برای دردهای متوسط و زمانی استفاده میشود تا بتوانید بهراحتی دارو را از راه دهان مصرف کنید. این قرصها معمولاً طی ۳۰ تا ۶۰ دقیقه اثر خود را نشان میدهند.
شیاف مسکن درد کلیه
در شرایطی که شدت درد زیاد باشد یا بهدلیل تهوع و سایر مشکلات قادر به بلع قرص نباشید، پزشک معمولاً شیاف مسکن درد کلیه مانند شیاف دیکلوفناک تجویز میکند.
شیاف دیکلوفِناک برای درد کلیه از طریق دیوارۀ روده جذب میشود و معمولاً اثر سریعتری نسبت به قرص دارد؛ طوری که در حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه اثر خود را میگذارد.
آمپول مسکن قوی کلیه چه زمانی لازم است؟
در بعضی شرایط، درد ناشی از سنگ کلیه بهقدری شدید است که با قرص یا شیاف قابل کنترل نیست و پزشک ممکن است آمپول مسکن قوی برای درد کلیه تجویز کند. البته این نوع تجویز معمولاً در اورژانس یا مطب و تحت نظر پزشک انجام میشود.
اسم یکی از داروهای مسکن درد کلیه کِترولاک (Ketorolac) است؛ این آمپول جزو داروهای ضدالتهاب غیراِستروئیدی محسوب میشود و میتواند در مدت کوتاهی درد و التهاب شدید کلیه را کاهش دهد.
بهترین قرصها و مسکنها برای درد سنگ کلیه
پس از توضیح روشهای تزریقی و شیاف برای کنترل درد کلیه، نوبت به قرصها و داروهایی میرسد که در بسیاری از موارد، خط اول درمان این عارضه محسوب میشوند.
داروهایی که در ادامه با هم مرور میکنیم در واقع مسکن برای درد کلیه هستند و معمولاً هم اثر ضدالتهابی دارند، هم درد را به شکل مؤثری کاهش میدهند و هم برخی از آنها به حرکت راحت سنگ در حالب کمک میکنند.
تامسولوسین (Tamsulosin)
تامسولوسین یک شلکنندۀ عضلات حالب است و کمک میکند سنگ راحتتر پایین بیاید. این دارو برای سنگهایی که در بخش پایینی حالب گیر کردهاند بیشترین تأثیر را دارد و معمولاً روزی یکبار مصرف میشود.
فِنازوپِریدین (Phenazopyridine)
اگر همراه با سنگ، سوزش آزاردهنده ادرار دارید، فنازوپریدین میتواند این احساس را کم کند. این دارو آنتیبیوتیک نیست و فقط علائم سوزش و ناراحتی را کاهش میدهد؛ ادرار را هم معمولاً نارنجی یا قرمز میکند.
کِترولاک (Ketorolac)
کترولاک یک مسکن قوی است که درد شدید سنگ کلیه را سریع کم میکند. این دارو اغلب در بیمارستان یا درمانهای اورژانسی استفاده میشود و به صورت خوراکی یا تزریقی در دسترس است.
نیتروفورانتوئین
این آنتیبیوتیک برای زمانی است که همراه با سنگ، عفونت مثانه هم وجود داشته باشد. نیتروفورانتوئین به صورت قرص و شربت موجود است و ممکن است باعث تهوع یا سردرد شود.
اُفلوکساسین (Ofloxacin)
افلوکساسین از آنتیبیوتیکهای قوی برای درمان عفونتهای ادراری استفاده میشود. اگر علت درد، عفونت همراه سنگ باشد، پزشک متخصص ممکن است این دارو را تجویز کند. برای بیماریهای ویروسی اصلاً کاربردی ندارد.
قرصهای بدون نسخه و رایج برای کاهش درد کلیه
قرصهای بدون نسخه بیشتر برای کاهش موقت درد کلیه استفاده میشوند و نمیتوانند جایگزین درمان اصلی این عارضه شوند. رایجترین گزینهها شامل استامینوفن، هیوسین، دیکلوفناک و کترولاک هستند.
یکی را در بخش قبلی معرفی کردیم و حالا نوبت به معرفی استامینوفن، دیکلوفناک و هیوسین میرسد:
استامینوفن
استامینوفن برای دردهای بسیار خفیف سنگ کلیه مناسب است. این دارو معمولاً برای افرادی استفاده میشود که درد دارند اما نمیتوانند بهدلیل مشکلات کلیوی یا گوارشی از داروهای ضدالتهاب استفاده کنند.
هیوسین
هیوسین یک داروی ضداسپاسم تخصصی است که با شل کردن عضلات صاف مجاری گوارشی و ادراری به کاهش درد کلیه و و به عبور آسانتر سنگ کمک میکند. این انقباضهای عضلانی یکی از اصلیترین دلایل ایجاد درد شدید کلیه در دردهای کولیکی ناشی از سنگ کلیه هستند.
دیکلوفناک
این دارو یکی از قویترین قرصهای درد کلیه به حساب میآید. وقتی درد خیلی شدید باشد، پزشک معمولاً دیکلوفناک را بهعنوان مسکن قوی برای درد سنگ کلیه تجویز میکند. این دارو هم به شکل قرص و هم شیاف وجود دارد و معمولاً شیاف آن سریعتر اثر میکند.
در جدول زیر داروها و روشهای کاهش درد کلیه را بر اساس سرعت اثرگذاری و نام دارو یا روش برای شما مقایسه کردهایم تا بدانید کدام قرص درد کلیه بهتر برایتان بهتر است:
| نام دارو | نوع | سرعت اثر | ویژگی اصلی |
| کترولاک | مسکن ضدالتهاب قوی | سریع | کاهش درد شدید سنگ |
| هیوسین | ضداسپاسم | متوسط | کاهش اسپاسم حالب |
| تامسولوسین | شلکننده عضلات حالب | تدریجی | کمک به دفع سنگ |
| افلوکساسین | آنتیبیوتیک | متوسط | درمان عفونت همراه سنگ |
| فسفومایسین | آنتیبیوتیک | متوسط | درمان عفونت مثانه در حضور سنگ |
| نیتروفورانتوئین | آنتیبیوتیک | متوسط | برای عفونت ادراری ساده؛ تأثیری بر عفونت کلیه ندارد |
| فنازوپریدین | مسکن موضعی مجاری ادرار | سریع | کاهش سوزش و درد ادراری |
| استامینوفن | مسکن ساده | متوسط | مناسب برای درد خفیف و کاهش تب |
| دیکلوفناک | مسکن قوی | سریع در حالت شیاف | مناسب درد شدیدتر |
عوارض قرصها و مسکنهای کلیه
مسکنهای شیمیایی مثل دیکلوفناک و استامینوفن، اگر بهطور موقت و با دوز مشخص مصرف شوند، معمولاً بیخطر هستند.
اما وقتی این داروها را خودسرانه یا برای مدت طولانی استفاده کنید، میتوانند به معده، کلیه، کبد یا حتی جنین در دوران بارداری آسیب برسانند.
آشنایی با عوارض داروهای ضد درد کلیه به شما کمک میکند دارو را ایمنتر مصرف کنید تا از مشکلات جدی پیشگیری شود. به همین دلیل در ادامه به چند مورد از عوارض قرصهای مسکن کلیه اشاره میکنیم.
مشکلات گوارشی و معده
داروهای مسکن مثل ایبوپروفن و ناپروکسن، مقدار موادی به نام پروستاگلاندین را در سیستم گوارشی کاهش میدهند. این مواد در حالت عادی کمک میکنند معده و دوازدهه یک پوشش محافظ بسازند تا اسید نتواند به آنها آسیب بزند.
وقتی پروستاگلاندین کمتر شود، این پوشش ضعیف شده و اسید راحتتر به دیواره معده و روده برخورد میکند. نتیجهاش این است که مصرف بیش از حد این داورها میتواند عوارض زیر را به همراه داشته باشد:
- سوزش و ناراحتی معده؛
- احساس سنگینی یا نفخ شکم؛
- زخم معده یا دوازدهه؛
- خونریزی گوارشی پنهان یا آشکار؛
- تهوع و بیاشتهایی؛
- مدفوع تیرهرنگ یا قیری؛
- درد در ناحیه بالای شکم؛
- التهاب و تحریک دیواره معده.
احتمال بروز این مشکلات بیشتر در افراد مسن، کسانی که سابقۀ زخم معده دارند یا افرادی که همراه این داروها الکل مصرف میکنند، دیده میشوند.
آسیبهای احتمالی قرص کلیه درد به کلیه
مسکنهای رایج مثل ایبوپروفن و ناپروکسن باعث میشوند خون کمتری به کلیه برسد. کلیه برای فیلترکردن مواد زائد به خون کافی نیاز دارد. وقتی خونرسانی کم شود، کلیه تحت فشار قرار میگیرد. ادامهدار شدن این وضعیت میتواند به آسیب حاد یا تدریجی کلیه منجر شود و عوارض زیر را به همراه دارد:
- کاهش خونرسانی به کلیه؛
- فشار زیاد به کلیه روی فیلتر کردن مواد زائد؛
- جمعشدن آب و نمک در بدن؛
- بالا رفتن فشار خون؛
- نشت پروتئین در ادرار؛
- کاهش تدریجی عملکرد کلیه؛
- افزایش احتمال آسیب حاد کلیه.
آسیبهای احتمالی مسکن به کبد
کبد وظیفه دارد مسکنها را تجزیه کند. مصرف زیاد این داروها باعث تشکیل مواد سمی برای کبد میشود و اگر طولانیمدت مصرف شوند، میتوانند باعث تحریک و التهاب خفیف کبد شوند. این فشار اضافه عوارض زیر را به همراه دارد:
- التهاب بافت کبد؛
- افزایش آنزیمهای کبدی در آزمایش خون؛
- تجمع سموم در بدن بهدلیل اختلال عملکرد کبد؛
- زردی پوست و چشم (یرقان)؛
- نارسایی کبد در موارد شدید.
متخصص اورولوژی
مرکز مجهز و تخصصی مشهد
نوبتدهی آنلاین و تلفنی
23 سال سابقه درمانی درخشان
محدودیت مصرف در بارداری
دوران بارداری یکی از حساسترین دورههای زندگی است و مصرف هر دارویی در این زمان میتواند بر سلامت مادر و جنین تأثیر بگذارد.
بسیاری از داروهایی که در شرایط عادی مشکلی ایجاد نمیکنند، ممکن است در بارداری باعث آسیبهای جدی شوند. به همین دلیل، داروهای مسکن کلیه را باید با مشورت دقیق پزشک و بر اساس مرحلۀ بارداری مصرف کنید، نه بهصورت خودسرانه.
- داروهای ضدالتهابی مثل ایبوپروفن و ناپروکسن در سهماهه پایانی بارداری میتوانند باعث بستهشدن زودرس مجرای شریانی جنین شوند.
- ایبوپروفن و ناپروکسن میتوانند جریان خون کلیوی جنین را کاهش دهند و عملکرد کلیه را مختل کنند.
- مصرف طولانیمدت مسکنهای قوی کلیه در بارداری میتواند باعث کاهش مایع آمنیوتیک شود.
- مصرف استامینوفن در دوز پایین معمولاً خطری ندارد، اما مصرف بیش از حد آن میتواند به کبد مادر و جنین آسیب بزند.
برای اینکه دید بهتری به عوارض داروهای درد کلیه داشته باشید، در جدول زیر عوارض این داروها را بررسی میکنیم.
| اسم دارو | عوارض گوارشی و معده | آسیب احتمالی به کلیه و کبد | محدودیت در بارداری |
| ایبوپروفن، ناپروکسن و دیکلوفناک | درد معده، تهوع، سوءهاضمه، افزایش خطر خونریزی معده | کاهش خونرسانی کلیه، افزایش کراتینین، احتمال افزایش آنزیمهای کبدی | سهماهه سوم ممنوع |
| استامینوفن | تهوع یا ناراحتی خفیف معده | برای کلیه ایمنتر؛ دوز بالا → آسیب شدید کبدی | از ایمنترینها در بارداری |
| هیوسین | خشکی دهان، یبوست، تهوع خفیف | آسیب کلیوی ندارد | معمولاً ایمن، با تجویز پزشک |
چه زمانی باید برای درد کلیه به پزشک مراجعه کرد؟
درد کلیه همیشه بیخطر نیست. همانطور که قبلا هم اشاره کردیم، این درد به زمانی مربوط میشود که سنگ وارد مجرای حالب شده و باعث عفونت، انسداد ادرار یا آسیب به کلیه شود.
استفاده از داروی درد کلیه شاید بتواند موقتاً این درد را کم کند، اما درمان اصلی نیست. بنابراین بهتر است در بعضی شرایط توسط پزشک متخصص اورولوژی معاینه شوید تا مشکل حادتر نشود.
متخصص اورولوژی
مرکز مجهز و تخصصی مشهد
نوبتدهی آنلاین و تلفنی
23 سال سابقه درمانی درخشان
علائم هشدار سنگ کلیه
شناخت علائم هشدار سنگ کلیه کمک میکند زمان را از دست ندهید و زودتر اقدام کنید. در صورت مشاهده یکی از موارد زیر، باید سریع به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید:
- درد شدید و کولیکی در پهلو، شکم یا کشالۀ ران که با تغییر پوزیشن هم بهتر و بدتر نمیشود؛
- وجود خون در ادرار یا تغییر رنگ آن به صورتی، قرمز یا قهوهای؛
- تب و لرز همراه با درد کلیه؛
- تهوع یا استفراغ مکرر که مانع مصرف مایعات میشود؛
- کاهش یا قطع جریان ادرار؛
- درد آنقدر شدید که نتوانید در وضعیت راحتی قرار بگیرید؛
- تکرر ادرار همراه با سوزش یا بوی غیرطبیعی.
جمعبندی
اگر با درد سنگ کلیه درگیر هستید، داروهایی مثل کتورولاک و دیکلوفناک معمولاً سریعترین انتخابها برای کنترل درد هستند و تامسولوسین و فنازوپریدین نیز میتوانند به کاهش علائم همراه کمک کنند.
اینکه از قرص، شیاف یا تزریق استفاده کنید، به شدت درد و شرایط شما بستگی دارد. با این حال، مصرف بیرویه یا خودسرانۀ این داروها ممکن است به معده، کلیه یا کبد آسیب بزند.
در نهایت، اگر درد شدید، تب، تهوع مداوم یا تغییر در ادرار دارید، فوراً به پزشک متخصص اورولوژی مراجعه کنید.
