واریکوسل یکی از مشکلات شایعی که مردان در روند ناباروری با آن روبرو می شوند این بیماری بیشتر در میان مردان ۱۵ تا ۲۵ ساله شیوع دارد. با این حال مردان در سنین دیگر نیز ممکن است به آن دچار شوند. واریکوسل در مردان می تواند باعث کاهش کیفیت اسپرم ها و نهایتا ایجاد مشکلاتی در روند باروری گردد که در ادامه به توضیحات بیشتر پیرامون این بیماری و نحوه درمان آن می پردازیم.
واریکوسل (واریس بیضه) چیست؟
واریکوسل نوعی بیماری است که سیاهرگ های داخل کیسه بیضه متورم می شوند. این سیاهرگ ها خون را از بیضه ها به سمت قلب هدایت می کنند که حاوی اکسیژن و مواد غذایی کمتری نسبت به خون سرخرگی است. اتساع این سیاهرگ ها موقعی اتفاق می کند که جریان خون به سمت بیضه و پایین پس زده می شود، لذا واریکوسل چیزی شبیه به واریس در پاها است .
این بیماری در سنین نوجوانی و جوانی شایع و قبل از سن ده سالگی نادر است. بیشتر واریکوسل ها در بیضه چپ یافت می شوند و در بعضی موارد هر دو بیضه در گیر می گردند. درد بیضه یکی از نشانه های بیماری واریکوسل است، هرچند بعضی واریکوسل ها دردناک نیستند و درمان هم هیچوقت نیاز ندارند.
علائم واریکوسل و نحوه تشخیص
واریکوسل معمولا نشانه ای ندارد و در مواردی نادر باعث درد می شود و ممکن است :
- از یک درد تیز تا دردی مبهم در کیسه های بیضه متفاوت باشد .
- با ایستادن یا زور زدن افزایش یابد.
- طی روز بتدریج بدتر شود.
- وقتی که فرد در حالت خوابیده قرار می گیرد تخفیف یابد.
علت ایجاد واریس بیضه چیست؟
مشخص نیست چرا واریکوسل در بعضی افراد ایجاد می شود و طبق نظریاتی ممکن است بروز آن به خاطر رشد سریع ارگان های جنسی در پسر ها باشد. اما علت زمینه ساز خاصی برای بیماری واریکوسل تا کنون شناخته نشده است.
واریکوسل می تواند باعث کوچک شدن بیضه ها شود. بهتر است بدانید که بیضه از تعداد زیادی لوله های تولید کننده اسپرم تشکیل شده است و این لوله ها در این بیماری آسیب می بینند.
مشخص نیست چه عاملی باعث کوچک شدن بیضه می شود، اما عملکرد بد دریچه های سیاهرگ ها موجب پس زدن خون به بیضه و احتقان خون در بیضه ها می شوند که این امر فشار را در عروق بیضه بالا برده و باعث صدمه به بیضه می گردد .در واریکوسل ممکن است بیضه ها بیش از حد گرم شوند و باعث اختلال در تعداد و کیفیت نطفه ها میگردد.
عوارض واریکوسل چیست؟
یکی از اصلی ترین دلایل کاهش میزان تولید اسپرم و کاهش کیفیت آن، واریکوسل بیضه است. هورمون تستوسترون در افرادی که به واریکوسل مبتلا هستند کاهش می یابد و همه این عوامل در کنار هم می تواند باعث ناباروری در مردان شود. با این وجود همه انواع واریکوسل بر میزان تولید اسپرم تاثیر گذار نیستند. واریکوسل می تواند منجر به عدم رشد بیضه ها و یا کوچک شدن و آتروفی آنها نیز گردد.
چگونه واریکوسل ممکن است باعث ناباروری شود؟
همانطور که گفته شد واریکوسل میتواند دمای بیضه ها رو افزایش دهد که این امر در بعضی از مردان منجر به کاهش تعداد و کیفیت تولید اسپرم می شود. البته باید توجه داشت که تمام مردان مبتلا به واریکوسل نابارور نمی شوند بلکه در موارد نامشخص واریکوسل تشخیص داده نشده میتواند دلیل اصلی ناباروری باشد. علائم زیر که در نتیجه واریکوسل پدیدار می شوند می توانند ارتباط بین واریکوسل و ناباروری در مردان را توضیح دهند:
- واریس بیضه باعث افزایش دمای بیضه‌ها شده و تشکیل اسپرم را تحت تاثیر قرار می دهد.
- افزایش هر یک درجه از دمای بیضه ها با کاهش تعداد اسپرم‌ها به میزان چهل درصد برابری می کند.
- از شایعترین علت ناباروری مردان کاهش تعداد اسپرم هاست.
- واریس بیضه به آسیب DNA اسپرم‌ها منجر می شود. میزان شیوع آسیب DNA اسپرم‌ها در مردانی که به واریکوسل مبتلا هستند بیشتر است.
- ملتهب شدن بیضه، ورم کردن سیاهرگ‌های کیسه بیضه و نیز رشد غیر عادی بیضه‌ها از جمله دلایل تشکیل اسپرم‌های غیرعادی محسوب می شوند.
- بین ابتلا به واریکوسل و پایین بودن سطوح تستوسترون خون ارتباط تنگاتنگی وجود دارد که می تواند به اختلالات دیگر و نهایتا کاهش میل جنسی منجر شود.
- واریکوسل باعث کاهش کیفیت منی می شود.
واریس بیضه چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص این بیماری نسبتا ساده است؛ ارولوژیست از بیمار شرح حال گرفته و در معاینه این بیماری تایید می گردد.تجمعی از ورید (سیاهرگ های) ورم کرده و پیچ خورده که معمولا در طی ایستادن یا زور زدن یافت می شوند مطرح کننده واریکوسل است .این سیاهرگ ها شبیه کیسه ای از کرم در معاینه لمس و رویت می شوند و همیشه هردو بیضه برای بررسی لازم است معاینه شوند. بیضه مبتلا معمولا کوچکتر از سمت مقابل است.
این بیماری در معاینه به سه درجه تقسیم می شود :
- درجه یک که توسط لمس کردن ارولوژیست در طی معاینه همراه با زور زدن فرد مشخص می شود .
- درجه دو که در معاینه ی ارولوژیست در حالت استراحت قابل تشخیص است .
- درجه سه که در معاینه از راه دور ، روی کیسه ها ی بیضه سیاهرگ های متسع قابل رویت اند .
واریکوسل یکطرفه سمت راست نسبتا ناشایع است و در صورت وجود لازم است سونوگرافی کلیه ها انجام شده ، تا پزشک مطمئن شود احیانا علت خاصی مانند بدخیمی در کلیه سمت راست موجود نیست.
چه زمان درمان واریکوسل ضروری میشود؟
در موارد عادی که واریکوسل باعث ایجاد ظاهر نامطلوب نشده و یا اختلالی در باروری ایجاد نکرده است شاید نیاز به درمان و یا جراحی خاصی نباشد. ولی در صورتی که دچار ناباروری هستید و یا واریکوسل باعث ایجاد درد و یا تحلیل و آتروفی بیضه ها شده است باید آن را ترمیم کنید. هدف از درمان بستن سیاهرگ های آسیب دیده و هدایت جریان خون به سیاهرگ های طبیعی است. حتی اگر این تحلیل رفتگی بیضه به صورت پیشرونده ای ادامه یابد و یا با درد و یا نتایج غیر طبیعی در آزمایش اسپرم همراه باشد، ترمیم واریکوسل در نوجوانی ضرورت پیدا خواهد کرد.
در مواردی واریکوسل میتواند علامت تومورهای بیضه یا کلیه به ویژه در سمت راست باشد. در این شرایط بیمار باید به سرعت تحت عمل جراحی واریکوسل قرار بگیرد. البته قابل توجه است که تنها در کمتر از ده درصد موارد، این واریکوسل های ظاهر شده به صورت ناگهانی علامت تومورهای کلیه و یا بیضه هستند. در صورتی که فردی ازدواج کرده و بچه دارد، انجام عمل جراحی واریکوسل ضرورتی ندارد.
توصیه می شود که وضیت اسپرم ها هر چند ماه یک بار بررسی و کنترل شود. و توجه داشته باشید که هر چه شدت واریکوسل بیشتر باشد، پاسخ آن به درمان و عمل جراحی بیشتر و مطلوب تر است. در صورتی که اختلال در حرکت اسپرم ها تایید شود معمولا نیاز به یکی از انواع اعمال جراحی واریکوسل ضرورت پیدا می کند.
به صورت کلی در شرایط زیر درمان واریکوسل ضرورت پیدا می کند:
- بیضه در گیر نسبت به سمت مقابل کوچک تر شده باشد.
- توانایی باروری فرد اکنون متاثر شده یا در آینده متاثر خواهد گردید.
- کیفیت یا تعداد اسپرم در آزمایش اسپرم پایین است.
- درد و تورم قابل توجه و یا احساس ناراحتی در بیضه ها وجود دارد .
هر کدام از موارد بالا وجود نداشته باشد، عموما جراحی توصیه نمی شود و لازم است بیمار هرسال جهت بررسی کیفیت اسپرم در آینده مراجعه و ویزیت شود .
درمان واریکوسل با چه روش هایی امکان پذیر است؟
در روش جراحی ورید های واریسی قطع و مسدود می گردند و این مسدود کردن باعث می شود جریان خون به سمت ورید های سالم منحرف شود. به صورت کلی، در این جراحی یکی از روشهای زیر استفاده میشود:
- جراحی با یک برش کوچک در ناحیه کشاله ران که توسط میکروسکوپ انجام می شود .
- جراحی با چندین برش کوچک که برای ورود ابزار لاپاراسکوپی روی پوست ایجاد می گردند.
طی جراحی، جراح عروق ریزی به نام عروق لنفاوتیک را حفظ می کند ، زیرا این عروق ریز با چشم غیر مسلح قابل دیدن نیستند. این عروق مایع لنفاوی که سفید کهربایی است را از بیضه ها جمع نموده و اگر آسیبی ببیند و یا مایع لنفاوی به سمت قلب برگشت نکند ممکن است منتهی به عوارضی گردد که شایعترین آن تجمع آب اطراف بیضه است .
سوالات متداول واریکوسل
خیر، بروز واریکوسل عموما زمینه وراثتی دارد و بعضی از افراد مستعد ابتلا به این بیماری هستند.
بعضی از افراد واریکوسل را به ایستادن طولانی مدت یا انجام کارهای سنگین ارتباط می دهند در صورتی که مطالعات انجام شده تا کنون ارتباطی بین کار و فعالیت با بروز واریکوسل پیدا نکرده اند.
در صورتی که فرد بیمار دچار ناباروری باشد و یا واریکوسل باعث ایجاد درد و یا تحلیل و آتروفی بیضه ها شود باید آن را درمان کرد.
با درمان بیماری واریکوسل علائم تسکین یافته و کیفیت و تعداد اسپرم‌ها افزایش می یابد
واریکوسل می تواند منجر به عدم رشد بیضه ها و یا کوچک شدن و آتروفی آنها گردد و نیز کاهش کیفیت و میزان تولید اسپرم و در نتیجه ناباروری در مردان شود.
واریکوسل عملا بر تمام پارامترهای اسپرم در آزمایش سمن تاثیر خواهد داشت. پارامترهایی مانند غلظت، تحرک، حرکت رو به جلو و مورفولوژی اسپرم‌ها . علاوه بر این، بر نحوه‌ی عملکرد اسپرم‌ها نیز تاثیرگذار خواهد بود
من یه سوال داشتم خدمتتون سرطان پروستات میتونه به صورت ژنتیکی با‌شه؟؟
سلام برای درمان توی مشهد خیلی دنبال ی دکتر ماهر گشتم تا اینکه تونستم خداروشکر با شما آشنا شم. مرسی بابت رفتار و برخورد حرفه ای که دارین.
سلام خسته نباشید
۶ ماه پیش عمل کردم الان بعد از رفتن سرویس بهداشتی درد در بیضه چپ دارم. و رگ های کوچک قرمز رنگ روی بیضه دیده میشه موقع درد احتمال برگشت واریکوسل هست؟